383 TBB Dergisi 2022 (158) E. Tuncay SENYEN KAPLAN uygun olup olmadığı ve işçiden bu teklifi kabul etmesinin haklı olarak beklenip beklenemeyeceğinin, başka bir anlatımla kendisine yapılan değişiklik teklifini kabul etmek zorunda olup olmadığının denetiminin yapılması gerekir. Değişiklik feshi ancak çalışma şartlarının değiştirilmesi için uygun ve daha hafif çare olarak gerekli ve takip edilen amaca göre orantılı ise (altımia-ratio) gündeme gelebilecektir.” “Çalışma şartlarının değiştirilmesini gerektirmeyecek veya daha hafif çalışma şartlarının önerilmesini gerektirecek ve aynı amaca ulaşılmasını mümkün kılacak organizasyona yönelik veya teknik ya da ekonomik alana ilişkin başka bir tedbirin olmaması gerekir. Ayrıca işveren, mümkünse, sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin daha makul bir teklifte bulunmalıdır. Değişiklik teklifi iş hukukuna ilişkin eşit davranma ilkesini ihlal ediyorsa işçi bu teklife katlanmak zorunda olmadığından, değişiklik feshi geçersiz sayılır.”173 Yargıtay kararlarında ve doktrinde, değişiklik feshinde sözleşme ilişkisinin devamlılığı için işverenin fesihten önce öngörülebilen bütün durumları araştırarak en son çare (ultima-ratio) ilkesi gereği feshe başvurması gerektiği ifade edilmiştir. Ultima-ratio ilkesinin temelinde yer alan ilke ise sözleşmeye bağlılık ve sözleşmenin dürüstlük kurallarına göre ifa edilmesidir.174 Bu bağlamda taraflar sözleşmenin devamlılığını sağlamak için her türlü çabayı göstermelidir. Değişiklik feshinin denetimi sonucunda, geçerli bir fesih nedeninin bulunmaması durumunda fesih geçersiz bir feshin hüküm ve sonuçlarına tabi olacaktır. İş güvencesine tabi olmayan işçiler için geçerli fesih denetimi söz konusu olmayacak, koşulları varsa ihbar ve kıdem tazminatı, kötüniyet tazminatı ile sendikal tazminat talep edebileceklerdir.175 173 Y9.HD. 24.03.2014,2012/4972 E. 2014/9790 K.; Çil, Yargıtay Kararları, (2013-2014), 581; Y9.HD.14.05.2014, 2012/10473 E. 2014/15663 K. Çil, Yargıtay Kararları (20132014), s.566. 174 Ali Güzel, “İş Sözleşmesinin Geçerli Nedenle Feshinde Ultimo Ratio (Son Çare) İlkesi ve Uygulama Esasları”, A. Can Tuncay’a Armağan, İstanbul 2005, Armağan, 57-83, s.63; Ayrıca bkz., Süzek, s. 685-686; Ulucan, İş Güvencesi, s.87; Centel, İş Güvencesi, s.256; Alpagut, Uygulama Alanı, s.56; Doğan Yenisey, Çalışma Koşullarında Değişiklik, s. 131; Başbuğ, Yönetim Hakkı, s. 68; Baycık, 270; Baskan, s. 244; Alp, İçerik Denetimi, s.37 vd. 175 Süzek, s.688; Güzel, İş Güvencesi, s.255.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1