405 TBB Dergisi 2022 (158) Ekin Deniz İLHAN mi (jurisdictional issue) yoksa, kabul edilebilirlik meselesi (admissibility issue) mi olduğu tartışılmıştır. Hakem heyeti bu sorunun kabul edilebilirlik açısından bir aykırılık oluşturduğuna kanaat getirmiş, hakem heyetinin yetkisinin mevcut olduğuna karar vermiştir. Kılıç v. Türkmenistan75 davasında, yine ikili yatırım anlaşmasında yer alan uyuşmazlık çözümüne ilişkin hükümde yer alan, yukarıda bahsi geçen yerel mahkemelere başvuru şartının seçimlik bir hak olup olmadığı tartışılmıştır. Yatırımcının uyuşmazlığın çözümü konusunda yerel mahkeme veya tahkim yargılamasına başvurmasının iki taraflı yatırım anlaşmasının ilgili maddesinin lafzi yorumu uyarınca bu kaydın şart olduğuna ve bu hususun yetkiye ilişkin bir mesele olduğuna kanaat getirmiştir. Çelişkinin sebebi, hakem kararlarında görüş farklılıklarından ziyade anlaşma hükmünün yanlış yazılmış olmasıdır. Görüldüğü üzere çelişkili hakem kararları, ilgili ikili yatırım anlaşmasına dayanarak yatırımcıların hak arama yoluna başvurmaları noktasında büyük belirsizlikler yaratmaktadır. Özetle bu dava yatırımcının ev sahibi devlet mahkemesine başvurması aşaması zorunlu bir aşama olarak değerlendirilirken, Muhammet Çap v. Türkmenistan76 davasında yerel mahkemeye başvuru yatırımcıya sunulan seçimlik bir hak olarak yorumlanmıştır. Şöyle ki Muhammet Çap v. Türkmenistan davasında, hakem heyeti bu meseleyi yetki bakımından değerlendirmiş ancak bu kaydın bir seçimlik hak doğurduğu, yerel mahkemeye başvurulduğu taktirde 1 yıl içinde hüküm verilmemesi durumunda tarafların tahkim usulüne başvurabilecekleri sonucuna varmıştır. Görüldüğü üzere, aynı iki taraflı yatırım anlaşmasının hükmünde farklı ve birbirinden bağımsız hakem kararları mevcuttur. Bu bakımdan iki taraflı yatırım anlaşmalarında yer alan uyuşmazlık çözüm yöntemi klozlarının dili açık ve yoruma mahal bırakmayacak şekilde kaleme alınmalıdır. Prof. Schreuer’in önerisine göre, hakem kararları bakımından tutarlılığın sağlanabilmesi için Avrupa Birliği hukukunda benimsenen Birlik içindeki yerel mahkemelerde görülen ön karar usulü örnek 75 Kılıç İnşaat İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi v. Türkmenistan, ICSID Dava No. ARB/10/1. 76 Muhammet Çap & Sehil İnşaat Ltd. vs. Türkmenistan, ICSID Case No. ARB/12/6.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1