419 TBB Dergisi 2022 (158) Ekin Deniz İLHAN hükmedilmesinin ilk örneği olmuştur. Europe Cement v. Turkey130 davasında, Türkiye devleti sahte dokümanları içeren iddialar nedeniyle zarar gördüğü gerekçesiyle manevi zarardan dolayı Türkiye Cumhuriyeti devletinden manevi tazminat isteminde bulunmuştur. Bu davada Desert Line Project LLC v. Yemen Cumhuriyeti kararına atıf yapılmış, Türkiye Cumhuriyeti sahte dokümanları içeren iddialar nedeniyle manevi olarak zarar gördüğü ve davacının yatırımcı sıfatına haiz olmadığı halde kötü niyetle dava açtığı gerekçesiyle tazminat talep etmiştir. Hakem heyeti davada yetkisizlik kararı vermiş ve manevi tazminat talebini reddetmiştir. Yine Cementownia v. Turkey131 davasında da hakem heyeti davacı Cementownia’nın anılan şirketlerde hissedar olduğuna ilişkin geçerli bir delil sunamaması nedeniyle davacının gerçek dışı iddialar ile açtığı dava yoluyla yatırımcı sıfatını kazanmaya çalıştığı sonucuna varmıştır. Ancak yine Europe Cement v. Turkey davasında olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti’nin manevi tazminat talebini reddetmiştir. Görüldüğü üzere yatırım tahkimi alanında manevi tazminat, yatırımcılar tarafından olduğu kadar, ev sahibi devlet tarafından da farklı nedenlerle talep edilebilmektedir. ICSID Konvansiyonu kapsamında hakem heyetlerinin manevi tazminata hükmetmeleri çok istisnai bir nitelik taşımaktadır. Bu bakımdan aslında yatırım uyuşmazlıklarında denge gözetimi hususu üzerinde durmak gereklidir. Yukarıdaki mahkeme kararları incelendiğinde, yabancı yatırımcıların talep etmesi halinde manevi tazminat isteminin kabul edildiği görülmektedir. Buna karşılık ev sahibi devletlerin talep etmesi durumunda, manevi tazminat istemi reddedilmektedir. Bu noktada denge gözetimi bakımından düşünüldüğünde, sistemin ne kadar yabancı yatırımcılar lehine olduğu aşikardır. Nitekim hem Europe Cement ve hem de Cementownia kararlarında manevi tazminat talebinde bulunan ev sahibi devlet Türkiye’nin talebi reddedilmiştir. Görüldüğü üzere sistem salt yabancı yatırımcıları korumak üzere bir senaryo öngörmektedir. Yatırım uyuşmazlıkları çerçevesinde, egemenlik hakkına sahip olan ev sahibi devlet karşısında yer alan yatı130 Europe Cement Investment & Trade S.A. v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB(AF)/07/2. 131 “Nowa Huta” S.A. v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB(AF)/06/2.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1