435 TBB Dergisi 2022 (158) Ekin Deniz İLHAN dan içtihatlar arasında tutarlılık sağlanacak, paralel süreç sorununun önüne geçilmiş olacaktır.191 I. Yatırım Tahkim Yargılaması Usulünün Suiistimali Yatırım tahkiminin yatırımcıya sunduğu bir avantaj yabancı yatırımların ev sahibi devletle olan uyuşmazlıklarında kendilerine sağlanan haklardan yararlanmak maksadı ile yatırım tahkimine başvurmayı tercih etmektedirler. Bununla birlikte yatırımcıların, çoğu zaman yatırım tahkimi bakımından yetkinin konu, kişi ve rıza bakımından doğabilmesi için bu usule dolanmakta olduğu görülmektedir. Başka bir deyişle, yatırımcılar yatırım hukuku sisteminin sağladığı avantajlardan yararlanabilmek için yatırımlarını kurgulayabilmekte hatta uyuşmazlık doğduktan sonra bile bazı eylemlerde bulunarak hukuki koruma elde etmeye çalışabilmektedirler. Bu kapsamda normal koşullar altında yatırım tahkiminde dava açma hakkı bulunmayan yatırımcılar kişi, konu ve rıza bakımından yetkisiz oldukları halde bu usule başvurabilmektedirler. ICSID tahkimi bakımından Merkez’in yetkisini ICSID Konvansiyonunun 25. maddesi belirlemektedir. Buna göre, taraflar arasında hukukî bir uyuşmazlık mevcut olmalıdır, söz konusu hukukî uyuşmazlık doğrudan bir yatırımdan kaynaklanmalıdır, uyuşmazlık âkit devlet ile başka bir âkit devletin vatandaşı arasındaki bir hukuki ilişkiden kaynaklanmalıdır, uyuşmazlığın ICSID tahkiminde çözülmesine ilişkin tarafların iradesi mevcut olmalıdır. Yatırımcılar bu üç yetkinin sağlanabilmesi için, sisteme dolanarak bu şartların gerçekleştirilmesini sağlamaktadırlar. 1. Yatırım ve Yatırımcı Kavramına Bağlı Suiistimaller Gerçek veya tüzel kişiler yatırım anlaşmasının sağladığı hukuki korumadan yararlanabilmek için yatırım anlaşmalarında öngörülen yatırımcı sıfatına ilişkin şartları sağlamak zorundadırlar. Böylelikle bu anlaşmaların hukuki korumasından istifade edebileceklerdir.192Yatırım 191 Ellen Teitz Louise, Both Sides of the Coin: A Decade of Parallel Proceedings and Enforcement of Foreign Judgments in Transnational Litigation, Roger Williams University School of Law 2004, C.10, S.1, n.24. 192 Salacuse, Jeswald W., The Law of Investment Treaties, Oxford Scholarly Authori-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1