436 Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıkları ve Yatırım Tahkimi Yargılamasında Karşılaşılan Sorunlar uyuşmazlıklarındaki taraflar üçüncü ülke ile akdedilen yatırım anlaşmasının daha lehe olan hükümler içermesi durumunda, yatırımlarını buna göre kurgulayabilmektedirler.193 Bu bakımdan yabancı yatırımcılar kişi bakımından yetki şartını gerçekleştirebilmek için posta kutusu şirket kurabilmektedirler. Posta kutusu şirket veya paravan şirket terimi, sadece tüzel kişi olarak mevcut olan, aslında hiçbir mal varlığı veya ticari faaliyeti olmayan şirketler için kullanılan bir terimdir.194 İşte yatırımcılar yatırıma elverişli bir devlette posta kutusu şirket kurarak bu devletin vatandaşlığını kazanmaya çalışmaktadırlar. Cementownia v. Turkiye195 davasında hakem heyeti bir paravan şirketin kuruluşu yapılan yatırım kapsamında yatırım ekonomik bir amaca dayanıyorsa konu bakımından yetki koşulunun sağlandığı sonucuna varmıştır. Bu kapsamda konu bakımından yetki koşulunun sağlanması için yatırım tahkiminde tarafların “treaty shopping” yaptıkları görülmektedir. Treaty shopping pek çok şekilde ortaya çıkabilmektedir. Yatırım uyuşmazlıklarındaki taraflar üçüncü bir ülkenin korumasından yararlanabilmek veya üçüncü ülke ile akdedilen yatırım anlaşmasının daha lehe olan hükümler içermesi durumunda, üçüncü ülke ile akdedilen anlaşma hükümlerinden yararlanabilmek için yatırımlarını buna göre kurgulayabilmektedirler.196 Saluka v. Çek Cumhuriyeti197 kararında Çek Cumhuriyeti davadaki gerçek yatırımcının Saluka değil, bu şirketi kontrol eden Namura olduğu Japonya ile Çek Cumhuriyeti arasında yatırım anlaşması bulunmadığı için Namura’nın Japon şirketi olması nedeniyle tahkime rıza şartının gerçekleşmediğini iddia etmiştir. Hakem heyeti yatırımcı tanımının ekonomik değil, hukuki olması gerektiğini belirtmiştir. ICSID m.25’e göre doğrudan yatırımdan kaynaklanan ve âkit devletle bir başka âkit devlet arasındaki uyuşmazlıklar ICSID tahkimince çözüties on International Law, s.187. 193 Berk Demirkol, Book Review J. Baumgartner,Treaty Shopping in International Investment Law, Netherlands International Law Review, 2017, s.537. 194 Anthony C. Sinclair, Investment Protection for Mailbox Companies under the 1994 Energy Charter Treaty, Transnational Dispute Management, C.2, 2005, s. 5. 195 Cenentownia “Nowa Huta” S.A. v Tiirkiye Cumhuriyeti, ICSID Case No. ARB(A)/06/2. 196 Berk Demirkol, Book Review J. Baumgartner,” Treaty Shopping in International Investment Law”, Netherlands International Law Review, 2017, s.537. 197 Saluka Investments B.V. v. The Czech Republic, UNCITRAL Award Permanent Court of Arbitration, 17 Mart 2006.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1