443 TBB Dergisi 2022 (158) Ekin Deniz İLHAN 3. Diğer Nedenlerle Ortaya Çıkan Suiistimaller Birleşmiş Milletler Anlaşmasının bütünleyici bir parçası olan Uluslararası Adalet Divanı Statüsünün 38. Maddesi uluslararası hukukun şekli kaynaklarına yer vermiştir.228 Buna göre şekli kaynaklar ikiye ayrılmaktadır. 38. Maddenin birinci fıkrasında asli kaynaklar belirtilmiştir. Asli kaynaklar, uluslararası andlaşmalar, örf ve âdet kuralları ile hukukun genel prensipleridir. Yardımcı kaynaklar ise içtihat ve doktrindir. Görüldüğü üzere hukukun temel prensipleri, uluslararası andlaşmalar ve örf adet kuralları ile aynı düzeydedir. Bu kapsamda iyi niyet, ahde vefa, kazanılmış haklara saygı, hakkın kötüye kullanılması yasağı, verilen zararların tazmini gibi uluslararası hukukun temel prensipleri, ticari örf ve adet ile teamüllerle birlikte uygulanmaktadır. Uluslararası hukuk tespit edilirken BM Adalet Divanının iyi niyet, ahde vefa, kazanılmış haklara saygı, hakkın kötüye kullanılması yasağı, verilen zararların tazmini gibi uluslararası hukukun temel prensipleri, ticari örf ve âdet ile teamüllerle birlikte uygulama alanı bulmaktadır. Bütün devletler uluslararası hukukun temel kaynaklarından biri olan hukukun genel ilkelerine uymakla yükümlüdürler. Nitekim tüm devletler bu ilkelere bağlı kalmakla yükümlüdürler.229 ICSID Konvansiyonunda “iyi niyet” kavramı belirtilmemiş olmakla birlikte, bazı hakem heyetleri yetkisini belirlerken kararlarında bu kavramı kullanmıştır. Saba Fakes v. Türkiye Cumhuriyeti kararında iyi niyet kavramı kullanılmıştır.230 Yine Phoenix kararında hakem heyeti, tahkim yargılamasındaki görevini, iyi niyet ilkesine sahip olan ve sistemi suiistimal etmeyen yatırımların korunmasını sağlamak olarak ifade etmiştir.231 Türkiye’nin taraf olduğu Alaplı davası232 da iyi niyet kriterinin incelendiği önemli davalardan biridir. Yalnızca kötü niyetli olarak yatırım tahkimine başvurmak amacı ile yatırımın gerçekte var olmadığı halde, gerçek bir yatırım yapılmış olması tespitine ulaşılmıştır. İyi niyet, dürüst davranma ve hakkın kötüye kullanılması yasağı 228 Statute of International Court of Justice < https://legal.un.org/avl/pdf/ha/sicj/ icj_statute_e.pdf > Erişim: 15.04.21. 229 Işıl Egemen Demir, “ICSID Tahkiminde Kisi Bakımından Yetki”, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014, s. 222. 230 Saba Fakes v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB/07/20. 231 Phoenix Action, Ltd. v. Çek Cumhuriyeti, ICSID Dava No. ARB/06/5. 232 Alaplı Elektrik B.V. v. Republic of Turkey, ICSID Case No. ARB/08/13.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1