445 TBB Dergisi 2022 (158) Ekin Deniz İLHAN te, geniş kapsamda bir “yatırım” tanımına yer vermektedirler. Ev sahibi devletlere yabancı yatırımcılar aleyhine ayrımcılık yapmama, adil ve eşit muamelede bulunma, gelirlerin nakline izin verme, kamulaştırma gerçekleşirse uygun bir tazminat ödeme ve yabancı yatırımcılara ev sahibi devletler aleyhine yatırım anlaşmasına dayanan uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına başvurulmasına izni verme yükümlülüğü getirmektedirler. Bu anlaşmalardan sadece birkaçının başlangıç kısmında, diğer anlaşmalardan farklı olarak yatırımların korunması amacının, kamu sağlığı, güvenliği, çevre ve iş yaşamına ilişkin hakların korunmasının öngörüldüğü görülmektedir.235 Buna rağmen bu hakların ve çevrenin korunması gibi konularda açık hükümler genel olarak mevcut değildir. Bununla birlikte yatırım hukukunda uyuşmazlıklar bakımından yatırımcılara tek taraflı bir hak tanınması pek çok eleştiri almakta ve bu durum iki taraflı yatırım anlaşmalarının etkinliğini azaltan bir unsur olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra, ev sahibi devletler iki taraflı yatırım anlaşmaları ile yatırım uyuşmazlıklarından doğan uyuşmazlıklar bakımından tahkim usulüne başvurulduğunu kabul etmiş olurlar. Ayrıca pek çok iki taraflı yatırım anlaşması incelendiğinde dava hakkının hep tek taraflı olarak ev sahibi devletlere verildiği görülmektedir.236 Bu açıdan iki taraflı yatırım anlaşmalarının yabancı yatırımcıların mülkiyet haklarını koruyacağı ve böylece yatırım ortamını teşvik eden bir sistemin yaratılacağı gerekçesi ile doğduğu ifade edilmektedir.237 İki taraflı yatırım anlaşmalarının kaleme alınışında bu anlaşmalardaki tahkim klozlarının yorumu bakımından birtakım sorunlar ortaya çıkmaktadır. 2015 yılında Türkiye ile Türkmenistan arasında akdedilen ikili yatırım anlaşmasına istinaden Kılıç v. Türkmenistan238 ve Sehil 235 Banu Şit Köşgeroğlu, “Model İkili Yatırım Anlaşmaları ve Türkiye’nin Model İkili Yatırım Anlaşma Taslağı” TBB Dergisi 2013, s.156. 236 Mary Hallward-Driemeier, “Do Bilateral Investment Treaties Attract Foreign Direct Investment? Only a Bit and They Could Bite”, Policy Research Working Paper, The World Bank Development Research Group Investment Climate August 2003, s.4. 237 Mary Hallward-Driemeier, “Do Bilateral Investment Treaties Attract Foreign Direct Investment? Only a Bit and They Could Bite”, Policy Research Working Paper, The World Bank Development Research Group Investment Climate August 2003, s.16. 238 Kılıç İnşaat İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi v. Türkmenistan, ICSID ARB/10/1.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1