496 Ceza Mahkemeleri Uluslararası Rezidüel Mekanizması Aslında bir uluslararası ceza mahkemesi oluşturulması fikri yeni değildir. Yaklaşık bir asırdan fazla süredir bazı devletler ve yöneticiler böyle bir mahkemenin kurulması istemiştir. Böyle bir mahkemenin kalıcı olarak kurulması ise ancak 1998’de Uluslararası Ceza Mahkemesi’ni (UCM) kuran Roma Statüsü’nün kabul edilmesiyle gerçekleşebilmiştir.6 Belirtmek gerekir ki, bu gelişme öncesinde de geçici olarak kurulan bazı uluslararası ceza mahkemeleri olmuştur. Bunlardan ilk ikisi Nürnberg ve Tokyo Askeri Ceza Mahkemeleri’dir. Her iki mahkeme de İkinci Dünya Savaşını takiben kurulmuş olup; bunlar ad hoc ve özel yetkili mahkemelerdir.7 Bu mahkemelerin kuruluşundan önce dünyada savaş suçları için yalnızca birkaç tane uluslararası kovuşturma örneği vardı. Birinci Dünya Savaşı sırasında işlenen savaş suçlarından sorumlu kişilerin yargılanması için yapılan girişimler ise engellenmiştir. Bu durumun başlıca sebebi Müttefiklerin kendi savaş suçlarının soruşturulmasını istememeleriydi.8 Nürnberg ve Tokyo Askeri Ceza Mahkemeleri uluslararası ceza hukukunun gelişmesine, uluslararası hukuki normların oluşmasına ve ulus ötesi adalet kavramına katkıda bulunmuşlardır. Bu husus özellikle bugünkü UCM, Yugoslavya ve Ruanda Mahkemeleri gibi uluslararası ceza mahkemelerinin öncüsü niteliğindeki Nürnberg mahkemesi için geçerlidir.9 Nürnberg yargılamaları olmasaydı belki de bugün UCM’den bahsetmemiz mümkün olmayacaktı.10 note Address at the Conference “Judgment at Nuremberg” held on the 60th Anniversary of the Nuremberg Judgment, 2006, s. 3. https://www.icc-cpi.int/NR/ rdonlyres/ED2F5177-9F9B-4D66-9386-5C5BF45D052C/146323/PK_20060930_ English.pdf (E.T. 25.04.2021) 6 Dominic McGoldrik/Peter Rowe, “Introduction”, The Permanent International Criminal Court Legal and Policy Issues (Ed. Dominic McGoldrik/Peter Rowe/ Eric Donnelly), Hart Publishing, 2004, s. 1. 7 Tezcan/Erdem/Önok, s. 261. 8 Rachel Kerr, The International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia, Oxford University Press, 2004, s. 22. 9 Kerstin von Lingen, “Transcultural Justice at the Tokyo Tribunal”, History of Warfare (Ed. Kelly DeVries/John France/Micheal S. Neiberg/Frederick Schneid), Brill, 2018, s. 1. 10 Hans Peter Kaul, “The International Criminal Court: Current Challenges and Perspectives”, Washington University Global Studies Law Review, V. 6, I. 3, 2007, ss. 575-582, s. 640.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1