498 Ceza Mahkemeleri Uluslararası Rezidüel Mekanizması Bağımsızlık ilanları üzerine Sırp çoğunluklu Yugoslav ordusu önce Slovenya sonra da Hırvatistan’a girmiştir. Daha sonra Hırvatistan’dan çekilen ve ismi Bosnalı Sırp Ordusu olarak değiştirilen Yugoslav ordusu birimleri, Sırp ağırlıklı toprakların büyük bir kısmını işgal ederek bir milyondan fazla Bosnalı Müslüman ve Hırvat’ın, etnik temizlik kapsamında yerlerinden edilmesine neden olmuştur. Savaşı durdurmak için girişilen -BM dahil- uluslararası çabalar başarısız olmuş15 ve toplamda 100.000’den fazla kişi hayatını kaybetmiştir. Savaş ancak 1995 yılında NATO’nun Bosnalı Sırpları bombalamasının ardından Müslüman ve Hırvat orduların karada üstünlük sağlamalarıyla sona ermiştir.16 20. yüzyılın son 10 yılında uluslararası toplumun tanık olduğu ve Avrupa’nın tam ortasında gerçekleşen bu insanlık trajedisi, kısa sürede BM’nin dikkatini çekmiştir.17 BM İnsan Hakları Komisyonu,18 14 Ağustos 1992’de bir karar alarak Komisyon Başkanından “Eski Yugoslavya topraklarındaki insan hakları durumunu ilk elden araştırmak” için özel bir raportör atamasını talep etmiştir.19 Konuyla ilgili raporda Eski Yugoslavya topraklarında uluslararası insancıl hukukun ihlallerine ilişkin ciddi kanıtlar olduğu, özellikle Bosna Hersek’te etnik temizlik, toplu katliam ve sistematik tecavüz gibi faaliyetlerin gerçekleştiği belirtilmiştir.20 Güvenlik Konseyi de aynı dönemde bir karar alarak Genel Sekreter’den konuya ilişkin tarafsız bir uzmanlar komisyonu kurmasını talep etmiştir.21Bunun üzerine Genel Sekreter bir Uzmanlar Komisyonu kurmuş ve 1949 Cenevre Sözleşmelerinin ihlallerinin araştırılmasını istemiştir.22 Komisyon, çeşitli kaynaklardan bilgi topla15 Rona Aybay, Uluslararası Yargı, Alfa, 2013, s. 92. 16 https://www.bbc.com/news/world-europe-17632399 (E.T. 15.04.2021) 17 Yusuf Aksar, Implementing International Humanitarian Law From the Ad Hoc Tribunals to a Permanent International Criminal Court, Routledge, 2004, s. 8. 18 İlk olarak Ekonomik ve Sosyal Konsey’in yardımcı organı olarak 1946 yılında kurulan ve 2006’da Genel Kurul kararı ile isim değiştirerek yeniden düzenlenen kuruluştur. Ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/ Pages/AboutCouncil.aspx (E.T. 09.01.2022) 19 Commission on Human Rights Res. 1992/S-1/1 (1992). 20 Economic and Social Council Res. E/CN.4/1992/S-1/9 (1992). 21 SC Res. 780(1992). 22 Report of the Secretary-General on the establishment of the Commission on Experts pursuant to paragraph 2 of Security Council Resolution 780 (1992).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1