45 TBB Dergisi 2022 (158) Hayrettin KURT VII. İÇ DONDURMA BİR KOLLUK FAALİYETİDİR Kolluk, kamunun dirlik, esenlik ve sağlık düzenini sağlamayı ve korumayı, bu düzenin bozulması halinde eski hale getirmeyi amaçlayan bir idari faaliyettir.30 Kolluk yetkisi kullanılırken ancak amaçla orantılı işlem tesis edilebilir. Niteliği itibariyle bireysel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması demek olan kolluk faaliyeti, kamu düzenini sağlama amacıyla dahi yapılsa bu amaç ancak yasal dayanakla mümkün olur.31 Klasik idare hukuku terminolojisinde, kolluğun genel ve özel kolluk şeklinde ikiye ayrıldığı ve idarenin tek taraflı bir işlemi ile icra’i ya da zor kullanma yetkisini kullanarak kamu düzenini sağlama ve koruma faaliyeti anlaşılmaktadır. Ancak, iç dondurma kararı, etki ve sonuçları itibariyle bir kolluk faaliyeti midir, idari tedbir32 midir ya da sui generis bir idari faaliyet midir? Söz konusu rejimin ilk defa Türk hukukunda kabul edilmesi ile doktriner tartışmaların yapılacağı da kesindir. Diğer taraftan biz bu çalışmamızda iç dondurma rejimini kamu düzeni, kolluk faaliyeti ve idari yaptırımlar itibariyle tartışarak bir sonuca ulaşmaya çalışacağız. Bu rejime ilişkin Türk hukukunda temel hukuk kaynaklarının bulunmaması zor bir diyalektik içinde olacağımızı da göstermektedir. Devlet müdahalesi, ekonomik kamu düzeninin sağlanması ve korunması için de yapılmaktadır. Bu müdahale, bir taraftan ekonomik aktivitelerin, makroekonomik dengenin, gayrisafi milli hasılanın ve piyasaların korunması ve güvenliğinin sağlanması için gereklidir.33 Ekonomik kamu düzeni, somut olarak bir piyasayı ya da ticari faaliyetler düzenini değil, devletin kamusal yetki ve usullerle ekonomiye, ekonomik aktivitelere, piyasayı bozucu, tahrip edici, yok edici diğer aktivitelere de müdahaleyi amaçlayan geniş bir kamusal düzeni ifade etmektedir.34 Bu doğrultuda, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) pi30 Turgut Tan, (2020) İdare Hukuku, 9. Bası, Ankara, Turhan Kitabevi, s. 415. Yıldırım vd., İdare Hukuku, s. 615; Ramazan Çağlayan, İdare Hukuku Dersleri, 7. b., Ankara: Adalet Yayınevi, 2019, s. 267. 31 Tan, s. 416. 32 Mutlu Kağıtoğlu, “İdarenin Ekonomik Kolluk Faaliyetinin Bir Görünümü: Sermaye Piyasası Kanununda İdari Tedbirler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 22, S. 3 (2016), s. 3325. 33 Tan, Ekonomik Kamu Hukuku, Ankara, 1984, Sevinç Matbaası, s. 3. 34 Tan, “Anayasal Ekonomik Düzen”, Anayasa Yargısı Dergisi, C. 7 (1990), s. 167.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1