72 Ötanazi 6. Ötanazinin İnsan Hakları Boyutu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Değerlendirilmesi Ötanazi ve destekli intihar kavramları özellikle yaşam hakkı çerçevesinde ele alınmaktadır. Yaşam hakkı ile ilgili temel düzenlemeye Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. maddesinde yer verilmektedir. Maddenin ilk fıkrasına göre, “Herkesin yaşam hakkı yasayla korunur. Yasanın ölüm cezası ile cezalandırdığı bir suçtan dolayı hakkında mahkemece hükmedilen bu cezanın infaz edilmesi dışında, hiç kimsenin yaşamına kasten son verilemez.”Maddeden yaşamhakkının dokunulmaz olmasının yanı sıra devletlerin bu hakkın korunması konusunda bir görevinin bulunduğu da anlaşılmaktadır72. Kişiliğin korunması başlıklı Türk Medeni Kanunu’nun 23. maddesine göre, “Kimse hak ve fiil ehliyetlerinden kısmen de olsa vazgeçemez veya onları hukuka ya da ahlaka aykırı olarak sınırlayamaz.” Bu maddeden de kişiliğin korunması kapsamında görülen yaşam hakkından vazgeçilemeyeceği çıkartılabilmektedir. Bu itibarla, yaşam hakkına müdahale oluşturan eylemlere verilen rızanın da bir geçerliliği bulunmamaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu kapsamdaki Pretty v. UK kararına konu olay, Birleşik Krallık’ta destekli intihar talep eden Pretty’nin eşinin intiharına yardım etmesi sebebiyle cezalandırılmaması isteminden kaynaklanmaktadır. Mahkeme kararında, Birleşik Krallık’ın intihar yasasında destekli intiharı yasaklamasını Sözleşmenin ikinci maddesi kapsamında yaşam hakkının ihlali olarak görmediğini belirtmiştir.73 Yine kararda Sözleşmenin 3. maddesindeki insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağının, 8. maddesindeki özel hayata saygı hakkının ve 14. maddesindeki ayrımcılık yasağının da ihlal edilmediğine karar verilmiştir.74 Nicklinson and Lamb v. the UK kararına konu olaylarda ise ilk başvurucu, yaşamını sonlandırmak isteyen ağır hastanın eşidir. Başvuru sebebi, yerel mahkemelerce Birleşik Krallık’ta doktor destekli in72 Mahmut Koca, İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 5. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018, s. 68; Biton Serdaroğlu, s. 486. 73 Yaşamın Sona Erdirilmesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Tematik Bilgi Notu, https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Euthanasia_TUR.pdf (Erişim Tarihi: 29.12.2020) 74 Yaşamın Sona Erdirilmesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Tematik Bilgi Notu, https://www.echr.coe.int/Documents/FS_Euthanasia_TUR.pdf (Erişim Tarihi: 29.12.2020)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1