79 TBB Dergisi 2022 (158) Ramazan ARITÜRK “(1) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevinin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız bir menfaat sağlayan kamu görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” Bu madde 2004’ten bugüne kadar üç önemli değişikliğe uğramıştır. Birincisi, birinci fıkranın önceki halinde “kişilere haksız kazanç sağlayan” şeklindeki ifadede “kazanç” ibaresinin “menfaat” olarak değiştirilmesi olmuştur. Anlaşılacağı üzere kanun koyucunun buradaki amacı, kazanç ifadesinin salt ekonomik çıkar olarak anlaşılmasının önüne geçmekti. Nitekim bu durum değişiklik gerekçesinde de “görevin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle kişilere ekonomik olarak ölçülemeyen menfaatlerin de” sağlanmış olabileceği şeklinde ifade edilmiştir. İkinci değişiklik ise, görevi kötüye kullanma suçunda cezaların hafifletilmesi doğrultusunda olmuştur.2 Bu değişikliğin nedeni de değişiklik gerekçesinde “ceza miktarlarında aynı bölümde yer alan suçlar arasında orantı sağlamak” olarak açıklanmıştır. Son olarak, 2012 yılında yapılan değişiklik ile demaddenin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.3 Kamu görevlisinin görevinin gereği olarak yerine getirmesi gereken bir işten yarar sağlaması çoğunlukla icbar suretiyle irtikap oluşturmasına rağmen uygulamada görevi kötüye kullanma suçu (mülga TCK m. 257/3) kapsamında değerlendirildiği için bu fıkra yürürlükten kaldırılmış olup, TCK m. 250/1’de icbar kavramı açıklanarak kamu görevlisinin icbar suretiyle irtikap suçundan sorumlu tutulmasının yolu açılmıştır. Böylece kamu görevlisi görevinden kaynaklı olarak kendisine bir menfaat sağlarsa rüşvet veya irtikaptan sorumlu tutulabilecektir.4 2 Maddenin değişiklikten önceki halinde görevi kötüye kullanma suçu, icrai hareketle işlenmesi halinde bir yıldan üç yıla kadar, ihmali hareketle işlenmesi halinde altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktaydı. 3 “3) İrtikap suçunu oluşturmadığı takdirde, görevinin gereklerine uygun davranması için veya bu nedenle kişilerden kendisine veya bir başkasına çıkar sağlayan kamu görevlisi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” 4 Handan Yokuş Sevük, “Görevi Kötüye Kullanma Suçu (TCK m. 257)”, DÜHFD, C. 23, S. 39, 2018, s. 259.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1