107 TBB Dergisi 2022 (159) Tijen DÜNDAR SEZER Katılımı” konulu Tavsiyesi’nde söz konusu alanlarda kadınların çok düşük düzeyde temsil edildiğinden hareketle, devletlere önerilerde bulunulmuştur. Bakanlar Komitesi, dengeli katılımı kolaylaştırmak üzere mümkün olan anayasal ve yasal değişikliklerin yapılmasını önermektedir ve dengeli dağılımdan kastedilenin bir cinsiyetin en az yüzde kırk temsil edilmesi anlamına geldiğini açıkça belirtmiştir.250 AK Parlamenterler Meclisi’nin 2010 tarihli Tavsiyesi251 uyarınca da kadınların temsil edilme oranı en az yüzde kırk olarak öngörülmüştür. Venedik Komisyonu kota oranı olarak en az yüzde otuzun benimsenmesi gerektiğini ancak yüzde kırk veya ellinin tercih edilir olduğunu belirtmiştir.252 CEDAW Komitesi de kotalar için asgari eşiğin yüzde otuz olması gerektiğini ancak tam eşitliği sağlamanın aşamalı olarak gerçekleştirilecek bir görev olduğunu tespit etmiştir.253 Bu bağlamda kadınların temsili konusundaki asgari eşiğin aşılması derhal yerine getirilmesi gereken bir yükümlülük iken, temsil alanında tam eşitliğin sağlanması aşamalı olarak gerçekleştirilecek bir görevdir.254 2022 yılı itibariyle, en yüksek kadın temsil oranına sahip yirmi iki ülke arasında hukuki düzenleme ile getirilen aday kotası uygulayan ya da siyasi partilerin iradeleriyle kota uygulayan tüm ülkelere bakıldığında yüksek kota oranları öngörüldüğünü tespit ettik. Bu ülkelerin çoğunda yasalarla yüzde elli (eşit temsil) ya da yüzde kırk oranında kota kabul edilmiştir. Aynı oranlar siyasi partilerin koydukları kotalar için de geçerlidir. Hukuki düzenleme ile getirilen aday kotası uygulayan ülkeler arasında, Bolivya, Kosta Rika, Nikaragua, Senegal ve Arjantin’de eşit temsil, Meksika ve İspanya’da yüzde kırk oranında kota öngörülmüştür. Siyasi partilerin kota uyguladıkları İsveç, Norveç, Andora, İzlanda, Güney Afrika, Mozambik, Yeni Zelanda ve Namibya’da ise partiler yüzde kırk veya elli gibi yüksek kota oranları uygulamaktadır.255 Birleşik Arap Emirlikleri’nde ise sandalyelerin yüzde ellisi kadınlara rezerve edilmiştir. 250 Rec (2003)3. 251 27.06.202, Rec 1899(2010). 252 Venice Commission Opinions and Reports, p. 121, s. 27 253 Wittkopp, s. 215, 216; örneğin bkz. CO The Netherlands CEDAW/CNLD/CO/4 (2007) p. 17; CO Honduras CEDAW/HON/CO/6(2007) p. 19; CO Belize CEDAW/C /BLZ/CO/3(2007) p. 17. 254 Wittkopp, s. 216. 255 Genel olarak istatiksel bilgi için bkz. https://www.idea.int/data-tools/data/gender-quotas, 10.08.2021.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1