109 TBB Dergisi 2022 (159) Tijen DÜNDAR SEZER AK Parlamenterler Meclisi’nin 2010 tarihli Tavsiyesi ile 260 Parlamenterler Meclisi, siyaset alanında kadınların temsil oranlarının arttırılması için, Bakanlar Komitesinden üye devletlerin belirli önlemleri almak konusunda teşvik edilmesini istemiştir ki bu önlemlerden birisi de seçim sistemi reformudur.261 Nispi temsil sistemi uygulayan ülkelerin yaklaşık beşte dördünde cinsiyet kotaları uygulanmakta iken, çoğunluk sistemini uygulayan ülkelerin yaklaşık üçte birinde kotalar uygulanmaktadır.262 Türkiye’de uygulanan nispi temsil sistemi, kota uygulaması için çoğunluk sisteminden daha uygundur. Ancak seçim çevreleri ne kadar büyük olursa, kadınların seçilme şanslarının daha fazla olacağı unutulmamalıdır. Belirtmek gerekir ki daraltılmış bölgeler her daim kadınların aleyhine işlemektedir. c) Aday Gösterme Süreci /Kadınların Listelerdeki Yeri Kadınların temsil oranlarının arttırılması, seçmenlerin oylarından ziyade, kadınların siyasi partiler tarafından aday gösterilmesi ile ilgilidir.263 Tüm seçim sistemleri içinde kadınların aday gösterilirken listelerde hangi sırada ve nerede yer aldığı önem taşımaktadır. Bu bağlamda liste içinde dikey olarak kadınların hangi sırada/sıralamada yer aldığı önem taşıdığı gibi yatay düzeyde seçim çevreleri içinden hangilerinde aday gösterildikleri de belirleyici olmaktadır.264 kadın parlamenter oranı sadece 10.9’dan 12.2’ye çıkmıştır. Bunun sebebi kadın adayların, ilgili siyasi partinin seçilemeyeceği bölgelerden aday gösterilmesi ya da siyasi partilerin eşit sayıda erkek ve kadın aday göstermektense devlet yardımından yoksun kalmayı tercih etmeleridir. Fransa’da yasal düzenlemenin ardından nispi temsil sisteminin uygulandığı yerel seçimlerde ise, kadın temsil oranı yüzde 25,7’den yüzde 47,5’e çıkmıştır. Bu seçimlerde kota kuralına uyulmamasının yaptırımı listelerin reddidir. 260 “Siyasette Kadın Temsilinin Seçim Sistemleri Yoluyla arttırılması” konulu Tavsiye. 27.06.202, Rec 1899(2010). 261 Nispi temsil sistemi öngören ülkelerde ideal olarak en az yüzde kırk oranında zorunlu kotanın ve listelerde fermuar sistemi gibi bir sıralama sisteminin, etkili yaptırımların ve geniş bölgelerde bloke listenin kabul edilmesi önerilmektedir. 262 Dahlerup/Freidenvall, Gender Quotas, s. 40. 263 Dahlerup D., Quotas, s. 17. 264 Dahlerup/Hilal/Kalandadze/Kandawasvika Nhundu, s. 29.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1