157 TBB Dergisi 2022 (159) İlkay NADİR A. GENÇLİK ÇETESİ KAVRAMI Literatürde “gençlik çetesi”nin tanımı konusunda bir görüş birliği bulunmayıp hem “çete”nin oluşumu ve yapısal özellikleri hem de “genç” kavramının hangi yaş grubunu kapsamına aldığı konularında farklı yaklaşımlar mevcuttur.1 Bu kapsamda, bir grubun çete olarak tanımlanmasında özellikle herhangi bir yasa ihlalinde bulunulması veya suç işlenmesinin, örgütlü bir teşkilatlanmaya veya sembol, kıyafet, amblem gibi ayırt edici unsurlara sahip olunmasının gerekip gerekmediği gibi sorular tartışmalara şekil vermiştir. Chicago’daki 1313 çeteyi inceleyerek çeteler üzerine ilk defa kapsamlı bir çalışma yapan Trasher, 1927’de yayımladığı kitabında öncelikle hiçbir çetenin bir diğerine tıpatıp benzemediğini vurgulamış;2 “kendine özgü olanı değil tipik olanı” belirlemeyi hedeflemiş ve çeteleri diğer kolektif gruplardan ayıran ortak özellikleri ortaya koymayı amaçlamıştır.3 Ona göre bütün çeteler için tipik olan ilk özellik, onların “spontane ve plansız olarak doğması”dır. Örneğin, bir sendika faaliyeti çerçevesinde işçilerin bir araya gelmesinden farklı olarak bir sokak köşesinde çocukların buluşmasıyla bir çete ortaya çıkabilmektedir. İkinci olarak, çete üyelerinin yüz yüze ilişkiler kurmaları ve birbirlerini yakından tanımaları oldukça belirleyicidir. Dahası çetenin sıkı biçimde örgütlenmesi, üyeler arasındaki dayanışma ve manevi güç birliği, örgüte alışılmadık bir kararlılık sağlayarak dışarıdan gelen tehlikelere cevaben daha büyük tahribatlar yaratabilmesini kolaylaştırmaktadır. Bu esasen çift taraflı bir süreç olduğundan çetenin çatışmaya neden olan düşmanca unsurlarla karşılaşması, üyelerin kendi aralarında daha fazla tartışmasına, plan yapmasına ve ortak hareket edebilmek için çaba sarf etmesine olanak sağlamaktadır. Böylece söz konusu çatışma ve tehlike hâlleri, birliklerini ve maneviyatlarını sürekli olarak güçlendirmektedir. Çetenin deneyimleri arttıkça kolektif davranış biçimleri 1 Çete kavramını tanımlamada kullanılan tekniklerin ayrıntılı bir incelemesi için bkz. Richard A. Ball/G. David Curry, “The Logic Of Definition In Criminology: Purposes And Methods For Defining “Gangs”, Criminology, 1995, C. 33, S. 2, s. 225 vd. 2 Aynı yöndeki görüş için bkz. James C. Howell/John P. Moore/Arlen Jr. Egley, The changing boundaries of youth gangs, Gangs in America III içinde (Ed.: C. R. Huff), SAGE Publications, Thousand Oaks 2002, s. 3 vd. 3 Frederic Milton Thrasher, The Gang: A study of 1,313 Gangs in Chicago, The University of Chicago Press, Chicago 2013, s. 45, 46.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1