161 TBB Dergisi 2022 (159) İlkay NADİR lerinin genellikle 14 ila 24 yaş aralığında olduğunu ve 17 yaş döneminin çete üyeliğinde zirveye ulaştığını öne sürmüşlerdir.20 B. GENÇLİK ÇETELERİ ve SUÇLULUK Gençlik çeteleri ve suç oranları arasındaki bağlantıyı inceleyen çalışmalarda üç temel yaklaşım olduğu söylenebilir. Bunlardan ilki olan seçilim modeline göre, çete üyeleri arasındaki yüksek suç oranı, bir çeteye katılmanın etkisiyle değil, daha çok çetelerin halihazırda suç işleyen gençleri kendisine çekmesinden kaynaklanmaktadır. Kolaylaştırma modeline göre ise ilk modelin ortaya koyduğu tezin aksine çeteye katılmadan önce bu yönde herhangi bir geçmişi olmayan gençlerin sapıcı davranışlarda bulunmasını kolaylaştıran husus, çeteye katılım süreci ve bundan sonrasıdır. Son olarak, pekiştirme modeli bu iki görüşü kabaca birleştirerek çeteye katılan gençlerin diğer gençlere göre zaten suçla olan bağlantılarının daha yüksek düzeyde olduğu ve çeteye katılmanın bu davranışları şiddetlendirdiği tezi etrafında şekillenmektedir.21 Thornberry ve çalışma arkadaşları bu üçlü ayrımı ortaya attıktan sonra, kendi çalışmalarında kolaylaştırma modelini savunmuş; çete üyesi kişilerin çete içinde aktif oldukları süre içinde suç işlediklerini ancak çeteyi terk ettikten sonra suç işleme oranlarının düştüğünü söylemiştir.22 Benzer biçimde, Hill ve çalışma arkadaşları, Esbensen ve Huzinga gibi araştırmacılar ortalama şiddet seviyesinin aktif çete üyeliği süresince arttığını belirtmişlerdir.23 Gençlik çeteleriyle ilgili literatürde üzerinde fikir birliği olan bir tanım olmaması bir yana; görüldüğü üzere suç işlenip işlenmemesi veya şiddet içerikli eylemlerde bulunup bulunulmamasına ilişkin kriterin 20 Daniel J. Flannery et. al., Youth Gangs: A Developmental Perspective, Delinquent Violent Youth: Theory and Interventions (Ed. Thomas P. Gullotta/Gerald R. Adams et al.), SAGE Publications, Thousand Oaks California 1998, s. 176. 21 Uberto Gatti/Richard E. Tremblay et. al., “Youth gangs, delinquency and drug use: a test of the selection, facilitation, and enhancement hypotheses”, Journal of Child Psychology and Psychiatry, 2005, C. 46, S. 11, s. 1178. 22 Terence P. Thornberry/Marvin D. Krohn et. al., “The Role of Juvenile Gangs in Facilitating Delinquent Behavior”, Journal of Research in Crime and Delinquency, 1993, C. 30, S. 1, s. 80 vd. 23 Terence P. Thornbery, Membership in Youth Gangs and Involvement in Serious and Violent Offending, Serious & Violent Juvenile Offenders: Risk factors and successful interventions içinde (Ed. Rolf Loeber/David P. Farrington), SAGE Publications, Newbury Park 1998, s 160 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1