271 TBB Dergisi 2022 (159) Erkan SARITAŞ cı olarak yararlı görülen ya da eşya veya kazanç müsaderesinin konusunu oluşturan malvarlığı değerleri, muhafaza altına alınır. Yanında bulunduran kişinin rızasıyla teslim etmediği bu tür eşyaya elkonulabilir” hükümlerine yer verilerek soruşturma veya kovuşturmada, ispat aracı olarak kullanılabilecek yahut eşya veya kazanç müsaderesinin konusunu teşkil eden malvarlığı değerlerinin muhafaza altına alınabilmesine,5 eğer eşyayı yanında bulunduran kişiler bunu teslimden kaçınırlarsa eşyaya elkonulabilmesine olanak tanınmıştır.6 Bu yönüyle elkoyma işlemi teno/Giovanni Tranchina/Enzo Zappalà, Elementi di diritto processuale penale, 3. Edz., Milano, Giuffré, 2007, s. 93; Luigi Grilli, La procedura penale, Guida pratica, Vol. I, CEDAM, 2010, s. 481; Vincenzo Garofoli, Diritto processuale penale, 2. Edz., Milano, Giuffré, 2010, s. 236. Yine bu kısımda postada el koyma detaylı olarak düzenlenmiş (İtCMK m. 254) ve ayrıca sanığa ait olmasa bile suçla ilgili olduğuna dair haklı sebeplerin söz konusu olması halinde bankalardaki mevduat, cari hesap ve sair menkul kıymet ve değerlere, bunlar özel kasada bulunsa dahi el konulabileceği ayrıca hüküm altına alınmıştır (İtCMK m. 255). Bkz. Giorgio Lattanzi/Ernesto Lupo, Codice di procedura penale – Rassegna di giurisprudenza e di dottrina, Vol II, a cura di Aniello Nappi et all, Milano, Giuffré, 2008, s. 815 vd; Bernasconi, s. 302-304; Barbuto/Luerti/Pilla/Spina, s. 175; Garofoli, s. 237. El konulan eşyanın saklanması, yediemine tevdii ve iadesine ilişkin hükümler de yine bu kısımda yer almıştır (İtCMK m. 259 vd). Il sequestro conservativo ise ihtiyati elkoyma olarak çevirebileceğimiz özel bir elkoyma çeşidi olarak kanunun “koruma tedbirleri” kısmında düzenlenmiştir. Bu elkoymada amaç ileride verilmesi muhtemel para cezası, yargılama giderleri ve devlet hazinesine ödenmesi gereken diğer meblağların güvence altına alınmasıdır. Eğer bunların ödenmeyeceği konusunda haklı şüphe sebepleri varsa sanığın malvarlığı değerleriyle orantılı olarak bu elkoyma tedbiri uygulanabilecektir (İtCMK m. 316/1). Yine bu maddede, daha özel mahiyetteki bazı alacakların güven altına alınması amacıyla da elkoyma kararı verilebileceği hüküm altına alınmıştır (İtCMK m. 316/1bis, 2, 4). Bkz. Tonini, s. 491-492; Ercole Aprile, Le misure cautelari nel processo penale, Milano, Giuffré, 2006, s. 579 vd. “Il sequestro preventivo” ise “önleyici elkoyma” mahiyetinde olup bu kurum çerçevesinde kanun, müsadere edilebilecek eşyalar ile suça ilişkin olup da serbestçe bulunması suçun etkilerini ağırlaştırabilecek veya yeni bir suç işlenmesine sebebiyet verebilecek nitelikteki eşyalara elkonulmasını özel olarak düzenlemektedir (İtCMK m. 321). Bkz. Tonini, s. 492-493; Aprile, s. 599 vd; Grilli, s. 642 vd. Bu bahsettiğimiz tedbirlerin birbirlerine dönüşmesi de mümkündür. Örneğin delil olarak elkoyma konusu olmuş eşyanın önleyici elkoymanın koşullarını sağladığı anlaşılırsa, bu ikincisi için öngörülen prosedüre uyularak delil olarak elkoyma, önleyici elkoymaya dönüştürülebilir. Bkz. Siracusano/Tranchina/ Zappalà, s. 93. 5 Bkz. Kunter, s. 460; Tosun, I, s. 673 vd.; Faruk Erem, Ceza Usulü Hukuku, 4. Bası, Ankara, Sevinç, 1973, s. 469; Nevzat Toroslu/Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Baskı, Ankara, Savaş, 2019, s. 287-288; Nur Centel/Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 19. Bası, İstanbul, Beta, 2020, s. 474, 480; Cumhur Şahin/Neslihan Göktürk, Ceza Muhakemesi Hukuku-I, 11. Baskı, Ankara, Seçkin, 2020, s. 356-357 vd.; Öztürk/Eker Kazancı/Soyer Güleç, s. 167 vd.; Gökcen, s. 9 vd.; Gedik, s. 68. 6 Dikkat edilirse kanun, ispat aracı olarak kullanılabilecek yahut eşya veya kazanç
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1