272 Elkoymanın Hukuki Sonuçları Bağlamında Elkonulan Eşya ve Diğer Malvarlığı Değerlerinin ... melde mülkiyet hakkı ve bunun yanında eşyanın mahiyetine göre özel hayatın gizliği, haberleşme özgürlüğü gibi diğer hak ve özgürlüklere müdahale mahiyetinde bir koruma tedbiridir.7 Bu tedbir kural olarak ancak hâkim kararıyla gerçekleştirilebilir.8 Ancak kanun istisnaen, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile de elkoyma işleminin gerçekleştirebileceğini kabul etmiştir (CMK m. 127/1). Bu halde yapılan elkoyma işleminin, yirmi dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulması gerekmektedir. Elkoyma işlemi bu süre içerisinde onaya sunulmaz veya hâkim, bu husustaki kararını elkoymadan itibaren kırk sekiz saat içinde açıklamaz yahut onay talebini reddederse elkoyma kendiliğinden müsaderesinin konusunu teşkil eden eşyanın temelde muhafaza altına alınması esasını kabul etmiştir. Muhafaza altına almada, yanında bulunduran kişi eşyayı kendi rızasıyla teslim etmektedir. Bu teslim etme, bir istem üzerine olabileceği gibi -çoğu zaman bu olasılık tamamen göz ardı edilse de- bizzat yanında bulunduran kişi de eşyayı teslim etmek isteyebilir. Örneğin şüphelinin savunmasını, mağdurun da iddiasını ispatlar mahiyette bir eşyayı soruşturma işlemlerinde değerlendirilmek üzere Cumhuriyet savcısına teslim etmek istemesi mümkündür. Buna mukabil, soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı veya kovuşturma aşamasında mahkeme de bir kimseden bir eşyayı teslim etmesini isteyebilir. Eğer eşyayı yanında bulunduran kimse, kendiliğinden veya bahsettiğimiz bu isteme icabet ederek eşyayı teslim etmişse artık muhafaza altına alınan bir eşyadan söz edilecektir. Bu halde elkoyma koruma tedbirine lüzum olmayacaktır. Eşyanın yanında bulunduran tarafından teslim edilmemesi halinde ise artık elkoyma koruma tedbirine başvurulabilecektir. Bkz. Kunter, s. 460-461; Toroslu/Feyzioğlu, s. 287; Öztürk/Eker Kazancı/Soyer Güleç, s. 165; Centel/Zafer, s. 474; Gökcen, s. 146; Gökcen/Balcı/Alşahin/Çakır, s. 476; Erdener Yurtcan, Ceza Yargılaması Hukuku, 16. Bası, Ankara, Seçkin, 2019, s. 423; Yener Ünver/Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, 16. Baskı, Ankara, Adalet, 2019, s. 409; Ali Parlar, İstinaf Sistemi ve Diğer Yeniliklere Göre Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, Güncellenmiş 3. Bası, Ankara, Bilge, 2017, s.321. 7 Erem, s. 469; Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma Gezer/Saygılar Kırıt/Alan Akcan/ Özaydın/Erden Tütüncü/Altınok Villemin/Tok, s. 524; Öztürk/Eker Kazancı/ Soyer Güleç, s. 169; Centel/Zafer, s. 474; Şahin/Göktürk, I, s. 357; Gökcen, s. 19; Özbek/Doğan/Bacaksız, s. 365; Şen/Eryıldız, s.44; Aydın, s.158; Gedik, s. 68-69. 8 Elkoyma kararının maddi ve şekli koşulları için bkz. Feridun Yenisey/Ayşe Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Seçkin, 2020, s. 411 vd.; Doğan Soyaslan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Yetkin, 2020, s. 294 vd; Yurtcan, s. 432 vd.; Toroslu/Feyzioğlu, s. 289 vd.; Öztürk/Tezcan/Erdem/ Sırma Gezer/Saygılar Kırıt/Alan Akcan/Özaydın/Erden Tütüncü/Altınok Villemin/Tok, s. 524-525; Öztürk/Eker Kazancı/Soyer Güleç, s. 178 vd.; Centel/ Zafer, s. 475 vd.; Şahin/Göktürk, I, s. 352 vd.; Gökcen, s. 119; Gökcen/Balcı/Alşahin/Çakır, s. 475; Ünver/Hakeri, s. 411 vd.; Özbek/Doğan/Bacaksız, s. 370 vd.; Özen, s. 751 vd.; Aydın, s. 164 vd.; Gedik, s. 74 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1