275 TBB Dergisi 2022 (159) Erkan SARITAŞ B. Elkoyma Koruma Tedbirinin, Elkonulan Eşya ve Diğer Malvarlığı Değerleri Yönünden Hukuki Sonuçları Elkoyma koruma tedbirinin elkonulan eşya yönünden doğurduğu hukuki sonuçlar, elkoymanın genel mahiyette olması ve taşınmaz hak ve alacaklara elkonulması hallerinde farklılaşmaktadır14. Ancak her ikisi yönünden de müştereken ifade edilmesi gereken nokta; geçici mahiyette bir tedbir olarak15 elkoymanın, eşyanın mülkiyeti açısından bir değişikliğe sebebiyet vermemesidir.16 Nitekim eşya elkoymadan önce kimin mülkiyetinde ise elkoyma işlemi sonrasında da onun mülkiyetinde kalmaya devam edecektir. Bu durum, eşya hakkında yargılama neticesinde verilecek müsadere hükmünün kesinleşmesine kadar sürecek ve ancak bu hükmün kesinleşmesi ile birlikte eşyanın mülkiyeti devlete geçebilecektir.17 Elkoyma işleminin eşyalar açısından asıl sonuç doğurduğu hukuki kurum ise zilyetliktir.18 Bu hukuki kurum, eşyanın teslim ve iadesinin doğru anlaşılabilmesi için de son derece önemli olduğundan, elkoyma işlemi ile eşya üzerindeki zilyetlik durumunda nasıl bir değişim olduğunu ele almamız gerekmektedir.19 Türk Medeni Kanunu’nda zilyetlik 14 Benzer bir yaklaşım için bkz. Şen/Eryıldız, s. 20. 15 Barbuto/Luerti/Pilla/Spina, s. 176; Ruggeri/Maggio, s. 802; Cordero, s. 842; Erem, s. 469; Toroslu/Feyzioğlu, s. 293; Centel/Zafer, s. 1052; Gökcen, s. 21; Şen/ Eryıldız, s. 44; Aydın, s. 160; Gedik, s. 80; Parlar, s. 321. Esasen “geçici olma” tüm koruma tedbirlerinin ortak özelliği mahiyetindedir. Bkz. Tosun, I, s. 677; Centel/ Zafer, s. 380; Öztürk/Eker Kazancı/Soyer Güleç, s. 34; Gökcen/Balcı/Alşahin/ Çakır, s. 381; Ünver/Hakeri, s. 319; 16 Bkz. Tonini, s. 373; Yenisey/Nuhoğlu, s. 812; Öztürk/Eker Kazancı/Soyer Güleç, s. 195; Centel/Zafer, s. 1051; Gökcen, s. 92; Gökcen/Balcı/Alşahin/Çakır, s. 471; Özbek/Doğan/Bacaksız, s. 378; Özen, s. 766; Şen/Eryıldız, s. 45; Orhan, s. 103. 17 Yenisey/Nuhoğlu, s. 812; Centel/Zafer, s. 1051; Gökcen, s. 21, 92, 163; Gökcen/ Balcı/Alşahin/Çakır, s. 490; Şen/Eryıldız, s. 45. 18 Elkoyma ile şüpheli, sanık veya diğer kimselerin eşya üzerinde tasarrufta bulunabilmeleri ve gerekirse bunları kullanma imkanları kısıtlanır. Bkz. Tonini, s. 373; Kunter, s. 464; Şahin/Göktürk, I, s. 352. Nitekim elkoyma, Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nde de “suçun veya tehlikelerin önlenmesi amacıyla veya suçun delili olabileceği veya müsadereye tâbi olduğu için, bir eşya üzerinde, rızası olmamasına rağmen, zilyedin tasarruf yetkisinin kaldırılması işlemi” şeklinde tanımlanmıştır (AÖAYön. m. 4). 19 Eşyalardan ekonomik bakımdan veya sair suretle yararlanmak, onları kullanmak ve bu kapsamda her türlü maddi ve hukuki fiilleri icra etmek için eşyalar üzerinde fiili hakimiyet kurmuş olmak gerekmektedir. İşte bu fiili hakimiyet hukuken zilyetlik kurumu ile açıklanmaktadır (Jale Akipek/Turgut Akıntürk/Derya Ateş, Eşya Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Beta, 2018, s. 107). Elkoyma halinde ise bu fiili hakimiyetin kullanılması imkânı geçici olarak ortadan kaldırılmakta, teslim ve
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1