276 Elkoymanın Hukuki Sonuçları Bağlamında Elkonulan Eşya ve Diğer Malvarlığı Değerlerinin ... doğrudan tanımlanmış olmamakla birlikte zilyet ile ilgili olarak MK m. 973’de “bir şey üzerinde fiili hakimiyeti bulunan kimse onun zilyedidir” şeklinde bir tanıma yer verilmiş olup buna göre zilyetliğin de temelde, eşya üzerindeki fiili hakimiyet kriterine bağlanmış olduğu görülmektedir.20 Ancak buradaki anlamıyla fiili hakimiyet, CMK m. 123/2’de yer verilen eşyayı fiilen “yanında bulundurmaktan” çok daha geniş bir kavramdır. Nitekim MK m. 974’te “zilyet, bir sınırlı ayni hak veya bir kişisel hakkın kurulmasını ya da kullanılmasını sağlamak için şeyi başkasına teslim ederse, bunların ikisi de zilyet olur. Bir şeyde malik sıfatıyla zilyet olan asli zilyet, diğeri fer’i zilyettir” ve MK m. 975’te “Bir şeyde fiili hakimiyetini doğrudan doğruya sürdüren kimse dolaysız zilyet, başka bir kişi aracılığı ile sürdüren kimse dolaylı zilyettir” hükümlerine yer verilerek bir kimsenin, eşyayı yanında bulundurmasa bile onun üzerinde fiili hakimiyetinin söz konusu olabileceği hükme bağlanmıştır.21 Bu açıdan “fiili hakimiyet, eşyayı sadece maddi etki alanı içinde bulundurmak değildir. Fiili hakimiyet, daha çok bir eşyadan doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak yararlanabilecek, onu kullanabilecek, onu koruyabilecek durumda olma anlamına gelir”.22 Bu çerçevede elkoyma işlemiyle birlikte o ana kadar eşyanın zilyedi olan kimsenin, fiili hakimiyetini kullanma olanağı ortadan kaldırılmakta ve eşya, adli makamların fiili hakimiyetine geçirilmektedir.23 O ana kadar eşyanın tek bir zilyedi olabileceği gibi mesela kira sözleşmesine istinaden bu eşyanın, maliki tarafından bir başkasına teslim edilmiş olması dolayısıyla, kademeli şekilde birden çok zilyeiade ile bu imkân yeniden kazanılmaktadır. Barbuto/Luerti/Pilla/Spina, s. 176. Dolayısıyla elkonulan eşyanın teslim ve iadesinin zilyetlik kurumu dışında izahı olanaklı değildir. 20 Kemal T. Gürsoy/Fikret Eren/Erol Cansel, Türk Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara, AÜHF Yayınları, 1984, s. 72; M. Kemal Oğuzman/Özer Seliçi/Saibe Oktay Özdemir, Eşya Hukuku, 17. Baskı, İstanbul, Filiz, 2014, s. 47; Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 107-109; Halûk Nami Nomer/Serkan Ergüne, Eşya Hukuku, 8. Bası, İstanbul, OnikiLevha, 2020, s. 24-25; Şeref Ertaş, Eşya Hukuku, 6. Bası, Ankara, Seçkin, 2005, s. 74. 21 Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 47-48; Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 110; Nomer/Ergüne, s. 21. 22 Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 110. Ayrıca bkz. Gürsoy/Eren/Cansel, s. 75-76; Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 48-49; Nomer/Ergüne, s. 21; Mehmet Ayan, Eşya Hukuku- I, Zilyedlik ve Tapu Sicili, 14. Baskı, Ankara, Adalet, s. 71-72. 23 Bkz. Gökcen, s. 148; Şahin/Göktürk, I, s. 352.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1