277 TBB Dergisi 2022 (159) Erkan SARITAŞ di de olabilir.24 Bu ikinci olasılıkta eşyayı fiilen elinde bulunduran kiracı dolaysız fer’i zilyet iken eşyanın maliki dolaylı asli zilyet olacaktır.25 İşte elkoyma işlemiyle birlikte, tüm bu kişilerin eşya üzerindeki fiili hakimiyetlerini kullanma olanakları ortadan kalkmaktadır. Bu aşamadan sonra malik, malı kullanma, semerelerinden yararlanma ve malı tüketme imkanlarını geçici de olsa yitirecek, keza kiracı da malı kullanma imkanını kaybedecektir. Ancak önemle belirtmemiz gerekir ki fiili hakimiyeti kullanma imkanının bu şekilde kaybı, fiili hakimiyetin ve haliyle zilyetliğin de tümüyle kaybı anlamına gelmemektedir.26 Nitekim MK m. 976’ya göre “fiili hakimiyetin geçici nitelikteki sebeplerle kullanılmaması veya kullanma olanağının ortadan kalkması zilyetliği sona erdirmez”. Bir koruma tedbiri olarak elkoyma da geçici nitelikte olup bu tedbirin kaldırılması ve en geç yargılamanın sonunda eşyanın zilyedine iadesine karar verilebilmesi olasılığı her zaman vardır.27 Bu yönüyle elkoyma, -bu işlem neticesinde zilyet eşya üzerindeki fiili hakimiyetini kullanma imkanını çok uzun bir süre için kaybetse bile- yine de zilyetliği ortadan kaldıran mahiyette bir işlem değildir.28 Zira bu halde eşya yedindeyken el konulan kimse, eşya üzerindeki fiili hakimiyetini kullanma imkanını kaybetmekte ise de bu kayıp, “geçici” mahiyette olduğundan, MK m. 976 gereğince hukuken bu kimsenin eşya üzerin24 Belirtmemiz gerekir ki eşyayı yanında bulunduran kimsenin mutlaka eşyanın zilyedi olması şart da değildir; bu kimse yalnızca zilyet yardımcısı da olabilir (Bkz. Nomer/Ergüne, s. 34; Gürsoy/Eren/Cansel, s. 80-81; Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 60; Ayan, s. 95; Ertaş, s. 77). Bu olasılıkta eşyanın zilyedi ile elkoyma anında yanında bulunduran kimse tamamen farklı kişiler olacaktır. Örneğin eşyaya, evde ev sahibi yokken ve yalnızca hizmetçi varken yapılan aramada elkonulmuş olabilir. Bu kimse eşyanın zilyedi değil, yalnızca zilyet yardımcısıdır. Ancak bu durum elkoyma ile zilyetlikte ortaya çıkan değişiklikler açısından bir fark meydana getirmemektedir. 25 Asli ve fer’i ve dolaylı ve dolaysız zilyet kavramları için bkz. Nomer/Ergüne, s. 26 vd.; Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 57 vd.; Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 134 vd.; Ertaş, s. 80; Ayan, s. 87 vd. 26 Elkoymanın “zilyetliği zorla kaldıran bir muamele olduğu” yönünde bkz. Kunter, s. 464; Yenisey/Nuhoğlu, s. 411. Oysa “devamlı bir sebeple, şey üzerinde fiili hakimiyet sona ererse, zilyetlik de sona erer; zilyet, o şeyi tekrar ele geçirme ümidini kaybetmiş olmalıdır; bu ümit ve ihtimal devam ettiği sürece, zilyetlik sona ermiş olamaz” Gürsoy/Eren/Cansel, s. 94-95. Ayrıca bkz. Nomer/Ergüne, s. 52; Ertaş, s. 75. 27 Gökcen, s. 22. YCGK 11.6.2019 tarih ve 2017/771 E, 2019/469 K: “El konulan eşyanın geçici olarak Devletin kontrolü altında kalması nedeniyle…” https://karararama.yargitay.gov.tr, (Çevrimiçi), 23.8.2021. 28 Nitekim bu yönde bkz. Oğuzman/Seliçi/Oktay Özdemir, s. 80; Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 163; Ayan, s. 210.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1