279 TBB Dergisi 2022 (159) Erkan SARITAŞ koyma kararı, bu araçların kayıtlı bulunduğu sicile şerh verilmek suretiyle icra olunur”. Böylelikle ayni haklar üzerindeki tasarrufun sicil işlemine tabi olduğu taşınmaz ve ulaşım araçları açısından kanun, elkoyma işleminin tatbikinin, kural olarak yalnızca ilgili sicile şerhi ile sınırlı olacağını kabul etmiştir.33 Bu halde belirtilen eşyalar üzerinde malikin sicil zilyetliğine34 bağlı tasarruf yetkisi kısıtlanmış olur ve fakat malik ya da diğer bir ayni veya şahsi hak sahibi eşya zilyedi olarak kalmaya devam eder, bu halde kural olarak ne sicil ne de eşya zilyetliği devlete geçmez.35 Bunun doğal sonucu olarak bu kimseler sicilde bir tasarruf işlemi yapamasalar da eşya üzerindeki fiili hakimiyetleri ortadan kalkmadığından, CMK m. 128 gereğince bir karar alınmış olması, zilyedin malı kullanması ve semerelerinden yararlanmasına engel mahiyette değildir.36 Örneğin bu halde malik tarlasını sürebilir veya ürün kirası için bir başkasına sürdürebilir veya otomobilini bir başkasına kiralayabilir.37 Aynı durum CMK m. 128/1-f ve 6 gereğince ortaklık paylarına 33 Bkz. Dursun, s. 550-551; Parlar, s. 338. 34 Kavram için bkz. Nomer/Ergüne, s. 33; Gürsoy/Eren/Cansel, s. 87. 35 Bkz. Şahin/Göktürk, I, s. 352; Gökcen/Balcı/Alşahin/Çakır, s. 469. Ancak CMK m. 128/10’a göre “Bu madde uyarınca elkonulan taşınmaz, hak ve alacakların idaresi gerektiğinde bu malvarlığı değerlerinin yönetimi amacıyla kayyım atanabilir”. Bu hükme göre taşınmazın yönetimi açısından kayyım atanması halinde, yukarıda belirttiğimiz genel mahiyette elkoymaya konu eşyaya paralel şekilde, malın dolaysız eşya zilyetliği adli makamlara geçecektir. 36 Aynı yönde bkz. Dursun, s. 551. 37 Ulaşım aracına, eğer koşulları varsa CMK m. 123 gereğince fiilen elkonulması da elbette mümkündür (Parlar, s.338). Bu halde eşyanın dolaysız eşya zilyedliği devlete geçmiş olur. Suç Eşyası Yönetmeliğinde bu durum özel olarak düzenlenmiş ve “Özel düzenleme bulunmayan hâllerde fiilen elkonulması gereken kara, deniz ve hava araçlarının teslim alınmasına dair işlemler Cumhuriyet savcısının talimatı doğrultusunda emanet bürosunca yerine getirilir. Elkonulan kara, deniz ve hava araçlarının, emanet bürosuna girişi ve bu konu ile ilgili kayıt işlemleri, 6’ncı madde gereğince yapıldıktan sonra, mahallin en büyük mal memurluğuna, ilgili mahkemelerce ve Cumhuriyet başsavcılıklarınca yazılı olarak istendiğinde iade edilmek üzere, tüm bilgileri içeren bir tutanakla derhâl teslim edilir (…)” (SEYön. m. 14) hükmüne yer verilmiştir. Bunun gibi Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 10. maddesine göre “Bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesinde kullanılan taşıtlara, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 128’inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne göre elkonulur”. Buna göre kaçakçılık suçlarının işlenmesinde kullanılan araca fiilen el konulmayacak, CMK m. 128’e göre yalnızca bunlara özgü sicile şerh verilecek, bu halde eşya fiilen eşya zilyedinin elinde kalmaya devam edecektir. Ancak “13’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına girmesi, Türkiye’de sicile kayıtlı olmaması ya da soruşturma ve kovuşturma devam ederken, kaçakçılık suçunun işlenmesinde tekrar kullanılması halinde, elkonulan araç alıkonulur”. İşte bu olasılıkta eşyaya sadece kayden değil fiilen de elkonulmuş olur. Bu halde “Sahibinin aracın değeri kadar teminatı alıkoyma tarihinden itiba-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1