281 TBB Dergisi 2022 (159) Erkan SARITAŞ şitli işlemlere konu edilmesini talep etmek gibi) bazı yetkiler vermektedir.40 Bu nedenle banka ve mali kuruma CMK m. 128/5 gereğince yapılan bildirimle birlikte mevduat sahibi, banka mevduat sözleşmesinden kaynaklı alacak hakkının kendisine sağladığı bu yetkileri kullanamaz hale gelir; örneğin paranın iadesini isteyemez yahut havale vb. işlemlere konu edilmesi talebinde bulunamaz. Dolayısıyla burada esasen şüpheli, sanık veya üçüncü kişilerin zilyetliğinde bulunan bir eşyaya elkonulması söz konusu olmayıp bu kimselerin mevduat sözleşmesinden kaynaklı alacak haklarına elkonulmaktadır. Aynı durum şüpheli veya sanığın üçüncü kişiler nezdindeki diğer alacakları için de geçerlidir (CMK m. 128/7). II. ELKONULAN EŞYANIN ŞÜPHELİ, SANIK veya DİĞER KİŞİLERE TESLİMİ (CMK m. 132/5-6) A. Kavram ve Hukuki Nitelik Yukarıda belirttiğimiz üzere elkoyma işleminin temel sonucu eşyanın önceki dolaysız zilyedinin bu sıfatının ortadan kalkarak dolaylı zilyet haline gelmesi ve dolaysız zilyetliğin devlete geçmesidir. Nitekim elkoyma işlemiyle birlikte eşya, yanından bulunduran kimsenin elinden alınmakta ve adli emanette muhafaza edilmektedir.41 Bu durum kural olarak elkoyma kararı kaldırılıncaya, eşya iade edilinceye veya müsadere uyuşmazlığı ile ilgili bir karar verilinceye kadar devam edecektir.42 Ancak gelinen aşama itibariyle eşyanın adli emanette muhafazasına artık ihtiyaç duyulmayabilir. Bu durumda, Kanunda aranan koşulların söz konusu olması halinde elkonulan eşyanın şüpheli, 40 Bkz. Kaplan, s. 142 vd. 41 Gökcen, s. 148. Elkoyma işlemi kural olarak adli kolluk tarafından icra edilecek ve kolluk görevlileri elkoydukları eşyayı Cumhuriyet Başsavcılığına tevdi edeceklerdir (SEYön. m. 5/5). Bu eşyanın Cumhuriyet Başsavcılığınca teslim alınmasına dair işlemler Cumhuriyet savcısının talimatı doğrultusunda emanet memurunca yerine getirilir. Bulunmadığı takdirde Cumhuriyet Başsavcılığınca görevlendirilecek personel tarafından tutanakla teslim alınarak en kısa zamanda emanet bürosuna teslim edilir (SEYön. m. 5/7). Bu şekilde teslim alınan eşya, suç eşyası esas kaydına kaydedilir (SEYön. m. 6/1). 42 Ruggeri/Maggio, s. 802; Toroslu/Feyzioğlu, s. 293. Bu süreçte eşyanın vasfının, maddi değerinin ve delil oluşturan özelliklerinin tamamen veya kısmen kaybının engellenmesi, böylece hak kayıplarının önüne geçilmesi ve delil değeri taşıyan olguların kaybının önlenmesi amacıyla, nitelik ve yıllarına göre tasnifinin yapılması ve buna uygun şekilde muhafaza edilmesi sağlanır (SEYön. m. 8/1).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1