282 Elkoymanın Hukuki Sonuçları Bağlamında Elkonulan Eşya ve Diğer Malvarlığı Değerlerinin ... sanık veya üçüncü kişilere teslimi söz konusu olabilecektir.43 Nitekim CMK m. 132/5 ve 132/6’da belirli hallerde eşyanın şüpheli, sanık veya ilgili diğer kişilere teslimine imkân tanınmaktadır.44 Burada kullanılan anlamıyla elkonulan eşyanın teslimi, eşyanın kural olarak yalnızca dolaysız zilyetliğinin teminat gösterilmesi karşılığında veya teminatsız olarak, istisnaen de zilyetliğin tümüyle ve fakat rayiç bedelinin ödenmesi şartıyla şüpheli, sanık veya diğer bir kişiye bırakılması anlamına gelmektedir.45 Eşyanın teslimi ile birlikte o ana kadar adli emanette muhafaza edilen eşyanın dolaysız zilyetliği bahsi geçen kişilere geçmektedir.46 Ancak esasında kanun, birbirinden farklı iki kurumu teslim ibaresiyle aynı maddede bir arada düzenlemiştir. Bunlardan ilkinde eşya yalnızca muhafaza edilmek üzere teslim edilmekte ve bunun sonucu olarak adli makamlar eşyanın dolaylı da olsa zilyedi olarak kalmaya devam etmektedirler (CMK m. 132/5). Buna karşılık ikinci olasılıkta eşya, artık delil olarak ihtiyaç kalmadığı için gerçekte bedeli karşılığında iade edilmektedir. Bu halde ise artık adli makamların eşya üzerinde zilyetliklerinden bahsetmeye de olanak kalmamaktadır (CMK m. 132/6). 43 Yenisey/Nuhoğlu, s. 422; Şahin/Göktürk, I, s. 359; Centel/Zafer, s. 483. Önceki kanunda teslim kurumuna yer verilmemiş olup bu durumun doktrinde eleştirilmekte olduğu görülmektedir. Bkz. Gökcen, s. 151. 44 İtalyan Ceza Muhakemesi Kanunu da teslim kurumuna yer vermiştir. Nitekim İtCMK m. 262’ye göre “Delil olarak muhafazasına gerek kalmayan eşyalar hüküm verilmeden önce dahi hak sahibine iade edilebilir. Lüzumu halinde adli makam, iade edilen eşyaların gerektiğinde hazır bulundurulmasını emredebilir ve bu amaçla bir depozito talep edebilir”. Buna göre elkonulan eşyanın sahibine iadesi kuraldır ve fakat kanun, iade yerine teslim yoluna gidilebileceğini de öngörmüştür. Bu ikinci halde eşya, gerektiğinde hazır edilmek üzere hak sahibine -niteliği itibariyle- “teslim edilmekte” olup bu teslim, bir depozito şartına da bağlanabilecektir. Bkz. Lattanzi/Lupo/Nappi, s. 846; Cordero, s. 842; Bernasconi, s. 307-308; Garofoli, s. 237. 45 Eşyanın üzerindeki zilyetlik durumunu değiştiren bu teslim, Mahkeme ve diğer resmi mercilerce incelenmek üzere istenilen suç eşyasının, bu kurum görevlilerine tesliminden farklıdır. SEYön. m. 9’da düzenlenen bu ikinci halde, eşyanın dolaysız zilyetliği adli makamlardan, incelemeyi yapacak kamu kurumuna geçmektedir. Aynı durum muhafazası zor kıymetli eşyanın banka kasasında saklanması veya numune alınması mümkün çok sayıda eşyanın mal müdürlüğüne gönderilmesi (SEYön. m. 10/2-3) veya araçların muhafaza için yine mal müdürlüğüne gönderilmesi (SEYön m. 12) yahut silah ve mühimmatın Jandarma birlik depolarına teslimi (SEYön. m. 11) hallerinde de caridir. 46 Suç eşyası yönetmeliğinde teslim yerine de iade tabiri kullanılmıştır. Nitekim Yönetmeliğe göre “Suç eşyasının iadesine (…) teminat ya da rayiç değerinin ödenmesi karşılığında karar verilmiş ise, bunun mahallin en büyük mal memurluğuna yatırıldığına dair makbuz ya da belge evraka eklenir” (SEYön. m. 14).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1