313 TBB Dergisi 2022 (159) Erkan SARITAŞ ispatlamaya yeterli bir belgeye dayanılarak137 kararda kendisine iade edileceği belirtilen kimseye, bu kimsenin yasal temsilcisine veya vekiline teslim ve tesellüm tutanağı ile Cumhuriyet savcısının huzurunda teslim olunur. Eğer elkonulan şey para niteliğinde ise ve daha evvelden bu para emanet memurunca SEYön. m. 14 gereğince bankaya yatırılmış ise paranın sahibine iadesi, ilgilinin müracaatı hâlinde Cumhuriyet Başsavcılığınca bu hususta bankaya yazılacak yazı üzerine banka tarafından yapılır (SEYön. m. 19). CMK m. 123 veya m. 128 gereğince elkonulan “eşyanın” bu hükümlere göre iade edilmesi ile eşya üzerindeki dolaysız zilyetlik iade alan kimseye devredilmiş olur. Bu aşamadan itibaren artık eşya üzerinde adli makamların zilyetliğinden söz edilemez.138 Eşyayı iade alan kimse malik ya da başka sıfatla eşyaya zilyet olmuş olabilir; bu durum eşya yanında iken elkonulan kimsenin zilyetlik statüsü açısından da sonuç doğuracaktır. Bu çerçevede örneğin şüphelideyken el konulan ve fakat mağdura iade edilen eşya açısından mağdur malik sıfatıyla ve dolaysız zilyet olacağından artık şüphelinin zilyetliği de ortadan kalkacaktır. Bunun sonucu olarak bu ihtimalde artık şüphelinin, zilyetliğin korunması hükümlerinden yararlanabilmesi de söz konusu olamayacaktır. Ancak şu hususa yeniden dikkat çekmemiz gerekir ki eşyaya el konulması eşyanın mülkiyeti yönünden bir sonuç doğurmadığı gibi eşyanın iadesi de mülkiyet yönünden bir sonuç doğurmaz. Bu nedenle örneğin mahkemece eşyanın mağdura ait olduğu gerekçesi ile ona 137 Eşya eğer yabancı uyruklu bir kimseye ait ise müracaatı hâlinde kendisine veya uyruğu bulunduğu devletin sefaret veya konsolosluklarına gönderilir (SEYön. m. 18). 138 Suç Eşyası Yönetmeliğine göre; iadesine karar verilmiş olup da usulüne uygun meşruhatlı tebligata rağmen sahipleri tarafından bir ay içinde alınmayan veya kendilerine tebligat yapılamayan kimselere ait eşya en geç iki ay içerisinde satılarak bedeli millî bankalardan birinde ilgilisi adına açılacak vadeli hesaba yatırılacaktır. Satışa karar verecek merci suç eşyasının bulunduğu yer sulh ceza hâkimidir. İadesine karar verilen eşyanın, sahibinin tespit edilememesi hâlinde Medeni Kanun’un bulunmuş eşyaya ilişkin hükümlerine göre işlem yapılır. Satılacak suç eşyasının değerinin, satış masraflarını karşılamayacağının belli olması hâlinde ise satışa karar veren hâkimin bu yönde vereceği karar üzerine eşyanın imhası işlemi yapılır. (SEYön. m. 21). İadesine karar verilmiş olup da sahibi ölmüş veya hakkında gaiplik kararı alınmış bulunanlara ait eşya, yetkili sulh hukuk hâkimine tevdi olunur (SEYön. m. 23). İadesine karar verilmiş olup da mahkeme kararı kendilerine tebliğ edildiği hâlde sahipleri tarafından süresi içerisinde alınmayan ve ekonomik değeri bulunmayan eşyanın, Cumhuriyet savcısı başkanlığında, emanet memuru ve bir zabıt kâtibinden oluşan komisyonca imhasına karar verilir (SEYön. m. 24).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1