341 TBB Dergisi 2022 (159) Ahmet AYAR Ne var ki, Sözleşme ile tüm çocuklara tanınan eğitim hakkının içeriğini açmak gerekir. Bilindiği üzere, dünyada birçok ülkede, öğretmen-okul-öğrenci gibi değişkenlerin, özellikle sanayi devriminden sonra sayısal anlamda artış gösterdiği; buna karşılık, niteliği artırmada sürekliliğin sağlanamadığı, hatta nitelik kaybının olduğu görülmektedir.12 Kısaca tanımlamak gerekirse, nitelikli eğitim “kapsayıcı”, “eşitlikçi” ve “kaliteli” eğitimdir.13 Nitelikli eğitimin ilk unsuru olan kapsayıcılık, çocukların ve gençlerin farklı kültürel, sosyal ve öğrenme geçmişleri göz önünde bulundurularak, hepsine eşdeğer öğrenme fırsatlarının sunulmasıdır. Bir başka deyişle, herkes için kaliteli eğitime eşit erişim imkânı sağlanmasıdır.14 Tüm bireylerin eğitime dâhil edilmesi anlayışına dayanan kapsayıcı eğitim yaklaşımının temelleri 1950’lerde atılmıştır. Bu dönemde genel olarak, ileri derecede engeli bulunan ya da özel eğitime muhtaç öğrencilerin “özel” eğitim almaları yerine “normal” eğitim süreçlerine dâhil edilmeleri hedeflenmiştir. Bu anlayışla birlikte öğrencilerin, öğretmenlerin, öğrenme ortamlarının, okul yönetimlerinin ve hatta ailelerin engelli ya da özel eğitime muhtaç öğrencilere duyarlı olacak biçimde hazırlanması gündeme gelmiştir.15 Öte yandan eğitim anlayışında devam eden popüler eğilimler, öğretimde mükemmellik arayışı ve eğitimde demokrasi kavramı, tüm öğrencilere eşit fırsatlar sunulması üzerine yoğunlaşmayı beraberinde getirmiş ve kapsayıcı eğitim daha da önem kazanmıştır. Bu gelişmeler sonucunda kapsayıcı eğitimin ilk defa ortaya çıkışındaki anlamı genişlemiş, engelli veya özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin ötesine geçmiştir. Kapsayıcı eğitim böylece, bireysel öğrenme farklılıkları, cinsiyet temelli eşitsizlikler, göçmenler, mülteciler, sığınmacılar, kültürel ve toplumsal çeşitliliklere kadar uzanan kavramsal genişliğe ulaşmış12 Oğuz Gürbüztürk, “Eğitimde Nitelik Sorunu”, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 2, Yıl: 1990, s. 729-744. 13 Aktaş/Özgür/Yılmaz, s. 62; Altunkaynak, s. 41-42. 14 Hüseyin Şimşek/Aybike Dağıstan/Cem Şahin/Elif Koçyiğit/Gülen Dağıstan Yalçınkaya/Mehmet Kart/Suna Dağdelen, “Kapsayıcı Eğitim Bağlamında Türkiye’de Temel Eğitim Programlarında Çok Kültürlülüğün İzleri”, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), Yıl 2019, s. 178. 15 Şimşek/Dağıstan/Şahin/Koçyiğit/Dağıstan Yalçınkaya/Kart/Dağdelen, s. 178179.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1