369 TBB Dergisi 2022 (159) Mehmet AKÇAAL ğıtık defter teknolojisine (distributed ledger technology) ya da benzer bir teknolojiye dayanıp dayanmadığından hareketle ikiye ayrılabilir. Böyle bir teknolojiye dayanmayan varlıklar için kripto olmayan dijital varlık denilebilir. Meselâ, sosyal medya hesabına giriş bilgileri ile bu hesaplardaki fotoğraf, video gibi içerikler, bulut depolama alanları, alan adları, e-kitaplar, e-dergiler, dijital müzikler, bloglar, internet eğitimleri buraya dâhildir. Kripto varlıklar ise, kriptografiye ve dağıtık defter teknolojisine ya da benzeri bir teknolojiye dayanır. Bunlar, bir merkez bankası ya da kamu kurumu tarafından ihraç veya temin edilmezler; değişim, yatırım ya da bir mal ya da hizmete erişim amacıyla kullanılabilirler.22 Değiştirilemeyen jetonlar kripto varlıklara dâhildir. Hemen eklenmelidir ki, Türk Hukuku’nda kripto varlıkların ödeme aracı olarak kullanılması çıkarılan bir yönetmelikle yasaklanmıştır.23 Kripto varlıklar da kendi içinde üçe ayrılabilir. Bunlar, ödeme jetonları (payment tokens), menkul kıymet jetonları (investment tokens) ve hizmet jetonlarıdır (utility tokens). Ödeme jetonları, mal veya hizmet alımında ya da para transferlerinde değişim aracı olarak kullanılırlar. Bitcoin, Ether, Litecoin, XRP, Libra gibi kripto paralar buraya dâhildir. Menkul kıymet jetonları, sahibine alacak hakkı sağlarlar ve yatırım aracı olarak kullanılabilirler. Meselâ, Bankera bu kapsamdadır. Hizmet jetonları ise, blok zincire dayalı bir altyapı sayesinde mal veya hizmete dijital erişim imkânı sunarlar.24 Hatta, bir kripto varlık aynı zamanda birden fazla kategoriye dâhil olup melez (hibrit) bir gö22 European Banking Authority: Report with advice for the European Commission on Crypto-assets, s. 10-11, (https://www.eba.europa.eu/eba-reports-on-cryptoassets); Erdem Büyüksağiş/Sinem Özyiğit/Selin Mirkelam Falay/İlay Ezgi Buldağ/Mustafa Said Okur, “Dijital Varlıkların Miras Yoluyla İntikali”, Yargıtay Dergisi, C. 47, S. 2, Ankara 2021, s. 369. 23 Gerçekten de Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik’te kripto varlıkların, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamayacağı öngörülmektedir (m. 3/II). Ayrıca, söz konusu Yönetmelik m. 3/I hükmünde kripto varlık kavramı tanımlanmaktadır. Buna göre, kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder. Bkz. RG. T. 16.04.2021, S. 31456. 24 Mathias Link/Sebastian Omlor, Kryptowährungen und Token, Recht Und Wirtschaft GmbH, Frankfurt am Main 2021, s. 264 vd.; Büyüksağiş/Özyiğit/Mirkelam Falay/Buldağ/Okur, s. 371.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1