371 TBB Dergisi 2022 (159) Mehmet AKÇAAL etmek mümkündür. Fiziksel olarak yaratılan sanat eseri eşsiz ve orijinal niteliktedir; bunların kopyaları kolaylıkla tespit edilebilir. Çok iyi yapılmış kopyalarda ise laboratuvar incelemesinden sonra yine aynı sonuç elde edilir. Dijital eserler, yani bilgisayar verileri ise genellikle serbestçe kopyalanabilir durumdadır. Üstelik, bu kopyalar asıl şablonla bire birdir. Şu halde bilgisayar verileri bakımından dijital orijinal anlamında henüz fiziksel orijinalin karşılığından söz etmek mümkün değildir.29 Bu durum, dijital sanatçılar için bir dezavantajdır. Çünkü fiziksel sanatta hem tablo gibi bir sanat eserinin mülkiyeti devredilebilir hem de telif hakkı lisansa konu edilebilir. Dijital sanat eserlerinde ise telif hakkı haksız kullanımlardan dolayı hep sınırlı kalmıştır. iStock veya Adobe Stock gibi online mağazalar ise dijital görüntüler üzerindeki lisans hakkını devreder, JPG dosyası üzerindeki hak sahipliğini ise satışa konu etmezler.30 Değiştirilemeyen jetonların piyasaya sürülmesiyle birlikte ise, bu anlamdaki dijital orijinal eksikliğinde önemli bir değişim yaşanmıştır. Çünkü, bunlar, dijital veya fiziksel herhangi bir varlıktan jeton üretilmesini ve bunun devrini mümkün kılmaktadır. Meselâ, dijital bir sanat eserini yaratan kimse bundan bir değiştirilemeyen jeton oluşturup, söz konusu jetonun bir ikincisinin var olamayacağını öngörebilir. Söz konusu dijital mislî olmayan eseri temsil eden jeton sonradan üçüncü kişilere satılabilir. Bu takdirde ise, önceki eser sahibi değiştirilemeyen jeton üzerinde tasarrufta bulunma yetkisini kaybetmiş olur. Görüldüğü üzere, değiştirilemeyen jetonlar dijital orijinalin oluşturulmasını sağlamaktadır.31 Değiştirilemeyen jetonlar özellikle dijital sanat eserlerinde ortaya çıkan soruna çözüm sağlamaktadır. Çünkü, değiştirilemeyen jeton aksi kararlaştırılmadıkça temsil ettiği dijital varlığın satın alınmasını sağlar. Böylece, değiştirilemeyen jetonun sahibi, bu jeton Ethereum blok zincirinde depolandığı için, temel dijital varlık üzerinde bir hakka sahip olur. Bu itibarla, dijital varlığı temsil eden söz konusu jetonlar 29 Kaulartz/Schmid, s. 298. 30 Kaulartz/Schmid, s. 298. 31 Kaulartz/Schmid, s. 298.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1