373 TBB Dergisi 2022 (159) Mehmet AKÇAAL ERC-721 standardı ise, Ethereum blok zincirinde saklanabilen ve işletilebilen bir tür program kodunu, yani akıllı sözleşmeyi (smart contract) ifade eder. Henüz üzerinde uzlaşılmış bir tanımı olmasa da akıllı sözleşmeler, önceden tanımlanmış koşulları, işlevleri veya eylemleri yerine getirmek için geliştirilmiş, kendi kendine işleyen bir yazılım kodu olarak nitelendirilmektedir. Bunların temel özellikleri, bağımsız şekilde işleyebilme ve değişmemedir.37 Değişmezlik özelliği, akıllı sözleşmenin doğrudan blok zincirine kaydedilmesinden kaynaklanır. Dolayısıyla, akıllı sözleşmenin sonradan değiştirilmesi mümkün değildir. Akıllı sözleşme tarafından gerçekleştirilen söz konusu jeton işlemi de düğümler tarafından kontrol edilir ve doğrulanır.38 Değiştirilemeyen bir jeton oluşturulduktan sonra, o, akıllı sözleşmenin adresi ile onun oluşumu (minting) sırasında belirlenen jeton kimliği (ID’si) kullanılarak ERC-721 standardında açıkça gösterilir. Akıllı sözleşmenin adresine ve jeton kimliğine ek olarak, değiştirilemeyen jeton için oluşturulan cüzdan (wallet) adresi de akıllı sözleşmede saklanır. Bu, akıllı sözleşmenin, bunda saklanan cüzdan adresiyle kendisini cüzdanın sahibi olarak tanımlayabilen kullanıcıya ait belirli bir değiştirilemeyen jetonun bilgilerini yönettiği anlamına gelir.39 Bu noktada, Christies’in web sitesindeki40 bilgiler çerçevesinde “Everydays: The First 5000 Days” adlı dijital esere ilişkin artırma misalinden hareket edilebilir. Buna göre, söz konusu değiştirilemeyen jeton 16 Şubat 2021’de oluşturulmuştur. Akıllı sözleşme, “0xc6b0562605D35eE710138402B878ffe6F2E23807” adresli cüzdanın sahibi olduğunu ispatlayan kullanıcı her kimse, 40913 jeton kimliğine sahip değiştirilemeyen jetonun ona ait olduğu bilgisini içermektedir. Değiştirilemeyen jeton tekrar devredildiği takdirde, değiştirilemeyen jetonun yeni sahibinin cüzdan adresi, Ethereum blok zincirinde saklanan akıllı sözleşmeye kaydedilecektir. Bu işlev, sadece adresi akıllı sözleşmede kayıtlı olan cüzdan kullanıcısı tarafından gerçekleştirilebi37 Eleonor Gyr, Blockchain und Smart Contracts: Die vertraglichen Implikationen einer neuen Technologie, Diss. Basel 2019, s. 238, N. 224 vd. 38 Gyr, N. 249 vd. 39 Aref/Fábián/Weber, s. 388. 40 Bkz. https://onlineonly.christies.com/s/beeple-first-5000-days/ beeple-b-1981-1/112924 (Erişim Tarihi: 24.12.2021).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1