442 Kambiyo Senetlerinin Zıyaı Nedeniyle Alınan İptal Kararı ve Bu Kararın Senet ile İlgisi Olan ... Senedin zayi olması çok farklı şekilde gerçekleşebilmektedir. Yırtılma, yanma, kâğıt öğütücü makinelerin içine düşmesi gibi zayi hallerin bazılarında senedin ibraz edilmesi imkânsız hale gelirken (mutlak anlamda zayi olma); çalınma, kaybolma, düşürülme gibi hallerde ise (nispi anlamda zayi olma) senedin üçüncü kişiler nezdinde kullanılması ihtimali devam etmektedir.2 Bu bakımdan senedin zayi olmasında ortaya çıkabilecek bu farklı durumlar, iptal kararının senetteki ilgili taraflara olan etkisi sorununu gündeme getirmektedir. Özellikle senedin ibrazının hala mümkün olduğu zayi hallerinde (çalınma, kaybolma gibi) alınacak iptal kararının; senedi elinde bulunduran hamiller bakımından, müracaat borçluları bakımından ve senet borçlusu ile iptal kararı aldıran hamil bakımından etkisi, incelenmesi gereken bir sorun olarak gündeme gelmektedir. Bu çerçevede çalışma üç temel bölüm üzerinde şekillenecektir. Birinci bölümde kıymetli evrakın zayi olması kavramı ana hatlarıyla analiz edilecek; ikinci bölümde iptal kurumuna olan ihtiyaç, iptal müessesesiyle ilgili düzenlemeler, iptal talebinin şartları, iptal talebinde bulunabilecek kişiler, zayi nedeniyle iptal talebi ve bedelsizlik nedeniyle açılacak iptal davası arasındaki farklar incelenecek; son bölümde ise senedin maddi varlığını devam ettirdiği durumlar için başvurulan iptal talebinin hukuki sonuçları senetteki ilgili taraflar bakımından değerlendirilecektir. 1. Kıymetli Evrakın Zayi Olması 6102 sayılı TTK’nın ilgili hükümleri incelendiğinde, kıymetli evrakın iptalinin istenebileceği yeknesak bir hukuksal düzenlemenin olmadığı söylenebilir. Genel olarak TTK md. 651, 661/3-4, 666, 667/1, 757/1 ve 849 hükümleri kapsamında “zayi etmek, kaybetmek, zıyaa uğramak, irade dışında elden çıkmak” gibi ibareler kullanılmıştır. Bu minvalde kullanma yaygınlığı ve anlamının kapsamı bakımından “zayi olma” kav2 Mustafa Yavuz, “Boş Çek Defterinin veya Yaprağının Zayi Olması Halinde Başvurulabilecek Hukuki Yollar”, Terazi Hukuk Dergisi, Ankara 2019, Cilt/Volume: 14, S.149, s.95; Ersin Çamoğlu, Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2020, s.19; Hüseyin Ülgen/Mehmet Helvacı/Arslan Kaya/Füsun Nomer Ertan, Kıymetli Evrak Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2021, 13. Bası, (Ülgen/Helvacı) s.56; ayrıca hisse senetlerinin zayi olması sebebiyle verilen iptal kararına ilişkin Yargıtay 11.HD., 18.01.2007T., 2005/13557E., 2007/395K.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1