443 TBB Dergisi 2022 (159) Melih SÖNMEZ ramının doktrinde tercih edildiği söylenebilir.3 Zayi sözcüğü Arapça kökenli bir kelime olarak “yitmek, kaybolmak” anlamında kullanılmaktadır.4 Kıymetli evrak hukuku kapsamında bu kavram değerlendirildiğinde, hamilin senedin zilyetliğini yitirme ve borçluya ibraz etme olanağından mahrum kalması olarak kabul edilebilir. TTK md. 645 ve md. 646/1 hükümleri birlikte değerlendirildiğinde hak ve senet arasındaki sıkı ilişki, senetteki hakkın talep edilebilmesi için hem senet zilyetliğine sahip olmayı hem de senedin ibraz edilmesini gerekli kılmaktadır. Fakat yukarıda ifade edildiği üzere çok çeşitli nedenler ile ortaya çıkabilecek senedin zayi olması durumu, senedin yetkili hamili bakımından hakkın talep edilebilmesini bu haliyle imkânsız hale getirmektedir. İşte kanun koyucu, senet zilyetliğinin bu şekilde yitirilmesi sonucunda hakkın talep edilebilme olasılığından mahrum kalınmasını engellemek, menfaatler dengesiyle örtüşmeyecek bu durumu ortadan kaldırmak için senedin zayi olmasını, TTK md. 651 kapsamında senedin iptalinin istenebileceği bir olgu olarak kabul etmiştir. Böylelikle alınacak bir iptal kararı, hak ve senet arasındaki sıkı ilişkiye bir istisna teşkil ederek, hakkın senetsiz bir şekilde talep edilebilmesine imkân tanıyacaktır. Bu minvalde senedin zayi olması sonucunda alınacak iptal kararının iki temel avantajı olduğu söylenebilir; (1) Hak sahibinin hakkını senetsiz bir şekilde talep edebilmesi, (2) Borçlunun zayi olan bir senedin kendisine ibraz edildiğinde ödeme yapmasının engellenerek haksız hamilin senet bedelini tahsil etme ihtimalinin ortadan kaldırılması ve borçlunun asıl hak sahibine tekrar ödeme yapma riskinin bertaraf edilmesi.5 2. Kıymetli Evrakın İptali Kıymetli evrakın iptali, yukarıda ifade edilen çok çeşitli unsurlardan birisi sebebiyle senedi zayi olan hak sahibinin, bu hakkını kullanabileceği kanuni bir çözüm yolu olarak ortaya çıkmıştır. En genel ifadesiyle “iptal”, zayi olan kıymetli evrakın “geçersizliğinin” mahkeme kararıyla 3 Abuzer Kendigelen/İsmail Kırca, Kıymetli Evrak Hukuku Genel Esaslar Kambiyo Senetleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020, 3. Basıdan 4. Tıpkı Bası, (Kırca) s.59. 4 Türk Dil Kurumu Sözlükleri, Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr, e.t.01.05.2021. 5 Çamoğlu, s.19 ve Bozkurt, s.140.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1