445 TBB Dergisi 2022 (159) Melih SÖNMEZ 2.1. Kıymetli Evrakın İptaline İlişkin Hükümler Kıymetli evrakın zıyaı ve iptali ile ilgili kriterlere yönelik düzenlemeler TTK md. 651-653 maddeleri arasında genel nitelikli olarak hüküm altına alınmıştır. TTK md. 651’e göre bir kıymetli evrakın iptaline mahkeme karar verir. Bu yüzden “iptal”, yitirilen bir kıymetli evrakın zayi olduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesidir. Kıymetli evrakın iptali ile ilgili önemli durumlardan bir tanesi senedin çeşidi ve türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Zayi olan bir kıymetli evraka yönelik bir iptal kararı, belirli prosedürlerin yerine getirilmesi neticesinde alınabilecektir. Bu prosedürler, senedin çeşidi ve türüne göre farklılıklar gösterebilmektedir. TTK’da genel nitelikli hükümlere ek olarak özel bazı hükümlerde kıymetli evrakın çeşidine ve türüne göre iptal kararı ile ilgili düzenlemeler getirilmiştir. Örneğin TTK md. 657 hükmü nama yazılı senetler; TTK md. 661-669 hükümleri hamiline yazılı senetler ve TTK md. 757-765 ve TTK md. 831/2 hükümleri ise emre yazılı senetler ile ilgili iptal kararını düzenlemektedir.11 Özellikle TTK md. 831/2 kapsamında; “İptal konusunda, varant ve makbuz senedi12 dışındaki emre yazılı senetlere poliçelere ilişkin hükümler uygulanır.” hükmü emre yazılı senetlerin iptal usulü ile ilgili genel çerçeveyi çizmektedir. Burada kambiyo senetleri bakımından da öne çıkan bir unsur göze çarpmaktadır. TTK md. 757-765, TTK md. 778/1-1 ve TTK md. 818/1-s hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kambiyo senetlerinin tamamında devir türüne bakılmaksızın poliçenin iptaline ilişkin hükümler uygulama alanı bulacaktır.13 2.1.1. İptal Kararı Verilebilmesinin Maddi Şartları Zayi olan senetler bakımından iptal kararı verilebilmesi için belirli şartların da bulunması gerekmektedir. Bu şartlar beş temel unsur çerçevesinde ele alınabilir;14 a) Senedin zayi olması; b) Senette yer alan hakkın halen var olması; 11 Kendigelen/Kırca, (Kırca) s.57. 12 Varant ve makbuz senedinin iptali TTK md.849’da düzenlenmiştir. 13 Kendigelen/Kırca, (Kırca) s.57. 14 Pulaşlı, s.91-94; Fatih Bilgili/Ertan Demirkapı, Kıymetli Evrak Hukuku, Dora Yayınları, Bursa 2019, 10. Bası, s.38.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1