446 Kambiyo Senetlerinin Zıyaı Nedeniyle Alınan İptal Kararı ve Bu Kararın Senet ile İlgisi Olan ... c) İptali talep edenin hak sahibi olması; d) Senet zilyetliğinin yeniden kazanılmasının mümkün olmaması; e) Senedin kanunen iptaline izin verilen bir senet olması. a) Senedin Zayi Olması: Senedin zayi olması, senedin çeşitli nedenlerle15 fiziki varlığını kaybetmesi olarak tanımlanmaktadır. Kıymetli evrakın zayi olması senedin maddi varlığına ilişkindir, o yüzden senette yer alan mündemiç haklara bir etkisi yoktur.16 Genel olarak, hak sahibince kıymetli evrakın herkese karşı ibrazının mümkün olmaması veya olanaksız hale gelmesine neden olan bir sebebin varlığı, iptal talebinde bulunmanın temel kriterlerinden birisidir.17 TTK md. 645 hükmü uyarınca senet ve hak arasındaki sıkı ilişki sebebiyle hak sahibince ibraz edilmesi gereken belge senedin kendisidir. Bu sebeple senedin bir fotokopisinin bulunması veya bir kopyasının bulunması, hakkın talep edilmesi bakımından herhangi bir öneme sahip olmadığı gibi, orijinal senet zayi olduğunda, bu fotokopi ya da kopyaların varlığı, iptal talebinde bulunulmasına da engel teşkil etmez.18 b) Senette yer alan hakkın hala mevcut olması: İptal kararı aldırmanın bir diğer önemli şartı, kanunda açıkça ifade edilmemiş olmasına rağmen, senetteki hakkın hala varlığını sürdürmesidir. Eğer senetteki hak bir şekilde ortadan kalkmış veya hiç doğmamış ise iptal talebinde bulunmaya artık gerek yoktur. Senetteki hak ödemenin yapılmış olması ile ortadan kalkabilir. Yine düzenleyen tarafından düzenlenen bir kıymetli evrak, lehtara teslim edilmeden önce üçüncü kişinin de eline geçemeyecek şekilde zayi olursa, lehtarın iptal talebinde bulun15 Bir kıymetli evrakın okunmayacak hale gelmesi zayi olma hallerinden kabul edilmekle birlikte (Kendigelen/Kırca, (Kırca) s.60; Kayıhan, s.83), Yargıtay’ın çamaşır makinesinde yıkandığı için tanınmaz hale gelen çekler bakımından zayi olmaya dayalı iptal davası açılamayacağına yönelik kararları mevcut ve doktrinde eleştirilmektedir. Örnek karar için Yargıtay 11.HD., 03.07.2014T., 2014/5623 E., 2014/12782 K.; bu karara yönelik eleştiri için Ülgen/Helvacı/Kaya/Ertan, (Ülgen/Helvacı) s.58. 16 Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2020, Genişletilmiş 24. Bası, s.54. 17 Mehmet Bahtiyar, Kıymetli Evrak Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul 2018, Güncellenmiş 16. Bası, s.37. 18 Pulaşlı, s.91; Bahtiyar, 37.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1