448 Kambiyo Senetlerinin Zıyaı Nedeniyle Alınan İptal Kararı ve Bu Kararın Senet ile İlgisi Olan ... d) Senet zilyetliğinin yeniden kazanılmasının mümkün olmaması: Yukarıda da ifade edildiği üzere, zayi olmuş bir kıymetli evrak için iptal müessesesinin düzenlenmesinin temel sebebi, artık ibraz edilemeyecek bir senette alacaklının hakkını senetsiz bir şekilde talep edebilmesidir. Bu bakımdan kıymetli evrakın zıyaı sebebiyle senedin ibraz edilemeyecek olması, geçici bir durum teşkil etmemelidir. Diğer bir ifadeyle, senedin kimde olduğu veya nerede olduğu biliniyor ve bu vesileyle senet zilyetliğinin yeniden kazanılması mümkün ise iptal talebinde bulunulamaz.26 Senedin kimin elinde olduğu biliniyorsa, bu durumda istirdat davası açılması gerekecektir.27 Burada dikkat edilmesi gereken bir husus, senedin kiminde elinde olduğunun bilinmesi istirdat davasının açılmasını gerektirmekle birlikte, bu kişinin nerede olduğu bilinmiyorsa veya yurt dışına kaçmış ise, senedin ibrazı pratik bakımdan yine imkansız hale geldiğinden, bu gibi durumlarda da iptal talebi söz konusu olabilecektir.28 e) Senedin kanunen iptaline izin verilen bir senet olması: Türk Ticaret Kanunu çerçevesindeki iptaline izin verilen senetler, kıymetli evrak niteliği haiz senetler için getirilmiş bir düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu minvalde, zayi olan bütün senetler bakımından TTK’da düzenlenmiş olan iptal müessesesi uygulama alanı bulmayacaktır.29 Örneğin kooperatiflere ait ortaklık senetlerinin veya adi senetlerin zayi olması durumunda, bu senetlerin kıymetli evrak niteliği bulunmadığından dolayı, TTK hükümleri çerçevesinde bu senetlerin iptali istenemez.30 Kıymetli evrak niteliği taşımayan senetlerin zayi olmasında Türk Borçlar Kanunu md. 105 hükmü uygulanacaktır. TBK md. 105’e göre: “Alacaklı, borç senedini kaybettiğini iddia ederse, borçlunun istemi üzerine, borcu ödeme sırasında, kendisine borç senedinin iptalini ve borcun sona ermiş olduğunu gösteren resmen düzenlenmiş veya usulüne göre onaylanmış bir belge vermek zorundadır”. Adi senetler ve kıymetli evrak 26 Pulaşlı, s.93; Bahtiyar, s.38; Öztan, s.57. 27 Tamer Bozkurt, Kıymetli Evrak Hukuku, LEGEM Yayıncılık, Ankara 2020, s.139; Ernst Hirsch, Ticaret Hukuku Dersleri, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları (İstanbul Akgün Matbası), İstanbul 1946, 2. Bası, s.141; Bahtiyar, s.38; Pulaşlı, s.93. 28 Öztan, s.57. 29 Pulaşlı, s.93; Öztan, s.57. 30 Yargıtay 11.HD. 02.07.2012, 2012/977E., 2012/11699K.; Bozer/Göle, s.47’den alınmıştır. Açık poliçe/bono/çek içinde iptal davası açılabilir. Detaylı bilgi için bknz. Bozkurt, s.143; Kendigelen/Kırca, (Kırca) s.56.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1