35 TBB Dergisi 2022 (159) Begüm GÜRCÜOĞLU dair kararlarda somutlaştırmasının gerekli olduğunu, tutuklama ve tutuklamanın devamı kararlarındaki gerekçelerin kuvvetli şüpheyi, tutuklama nedenlerini ve tutuklamanın ölçülü olduğunu gösterecek düzeyde ilgili ve yeterli olmasını değerlendirmektedir.175 Bu bağlamda, davanın genel durumu yanı sıra, tahliye talep eden kişinin özel koşulları da dikkate alınmalıdır.176 AYM, yukarıda belirtilen ilkelerin gazetecilere ilişkin bireysel başvuru içtihatlarına uygulanması sırasında öncelikle tutukluluk süresini belirlemektedir.177 Devamında ise Mahkeme, özgürlük ve güvenlik hakkına ciddi bir müdahalenin hüküm sürdüğü bu süreci, tutukluluğun devamını gerektirecek nitelikte ilgili ve yeterli gerekçe olup olmadığını incelemektedir.178 Bu inceleme kapsamında tutuklama kararının verildiği genel koşullar dikkate alınmakta ve kararlarda gösterilen gerekçeler, genel koşulların ışığında değerlendirilmektedir. 179 Ayriyeten, devam eden soruşturmanın özel koşulları ve bu özel koşulların delillerin toplanmasına etkisi de dikkate alınmaktadır.180 Başvurucuya ilişkin özel koşulların değerlendirilmesine ek olarak, uygulanan tutuklama tedbirinin ölçülü olup olmadığı ve başka koruma tedbirinin uygulama alanı bulma ihtimali de incelenmektedir.181 Ancak AYM belirli hallerde yukarıda belirtilen unsurların değerlendirilmesi için CMK md.141’de yer alan maddi ve manevi zarara yönelik tazminat isteminde bulunulmasını aramaktadır. CMK md.141’e gitme zorunluluğu iki koldan düşünülebilir: tutukluluk sürecinin tahliye, mahkûmiyet ya da beraat gibi kararlar ile sonlanmış olması hâli ve tutukluluğun devam ediyor olması hâli. İlk durum bakımından tutukluluk sürecinin kesin olarak sona ermesi halinde tutukluluğa itiraz söz konusu olamayacağından sadece tazminat istenebilecektir.182 Dola175 Halas Aslan, §§ 82-83. 176 Ergün Poyraz, § 64. 177 Mehmet Baransu (3), § 53; Gültekin Avcı, § 175; Ergün Poyraz, § 63. 178 Gültekin Avcı, § 183, Mehmet Baransu (3), § 64, Ergün Poyraz, § 65. 179 Gültekin Avcı, §§ 179-180, Mehmet Baransu (3), §§ 56-57. 180 Mehmet Baransu (3), §§ 62-63; Gültekin Avcı, § 182. 181 Ergün Poyraz, § 66. Bu kararda AYM, başvurucu lehine tutuklama yerine adli kontrol tedbirinin uygulanmasına olanak sağlayan kanun değişikliğinin uygulanmaması dolayısıyla özgürlük ve güvenlik hakkı ile muhakeme sürecinin sağlıklı işlemesi arasındaki dengenin ölçülü biçimde kurulamadığı gerekçesiyle tutuklu kalınan sürenin makul olmadığına karar vermiştir. 182 Genel olarak bkz. Hamit Kaya B.No: 2012/338, 02.07.2013, § 46 [Hamit Kaya]. Bu yorumun, mahkûmiyet kararı sonrasında sadece tazminat talep edilmesinin
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1