39 TBB Dergisi 2022 (159) Begüm GÜRCÜOĞLU Kişi özgürlüğü ve güvenliği, 15. maddede sayılan hak ve özgürlüklerden olmamasının yanı sıra, olağanüstü yönetim usullerinde en çok müdahale edilen haklardan biridir.198 Ancak özgürlük ve güvenlik hakkına yapılacak müdahale, uluslararası yükümlülüklere aykırılık teşkil edemeyecek ve sadece durumun gerektirdiği ölçüde olacaktır. BM MSHS’nin taslak halindeki 4. maddesinden ilham alınarak hazırlanan199 İHAS’ın olağanüstü hallerde yükümlülükleri askıya almaya ilişkin 15. maddesi, kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkını bu kapsamda saymasa da olağanüstü yükümlülüklerin askıya alınmasının hukukiliğine ilişkin genel koşullar uygulama alanı bulmaktadır. İHAM’ın olağanüstü koşullar altında temel hak ve özgürlüklere yapılan müdahalelerini tabi tuttuğu sıkı gereklilik incelemesi kapsamında müdahalelerden etkilenen hakların niteliğini, olağanüstü koşulların oluşmasının sebeplerini ve olağanüstü halin ne kadar süre devam ettiğini dikkate almaktadır.200 Dolayısıyla, olağanüstü hâl dönemlerinde yükümlülüklerin askıya alınması, kamu otoritelerinin tutuklama kararlarına makul şüpheyi göstermeleri gerekliliğini ortadan kaldırmayacaktır. Aynı zamanda İHAM, alınan tedbirlerin olağanüstü hallerde kesinlikle gerekli olup olmadığını inceleyen ulusal yargı makamlarının görüşlerini de dikkate alacaktır.201 İHAS, olağan dönemlerde mevcut olan tutuklama için gerekli olan şüphenin derecesini ve tutuklama nedenlerinin mevcudiyeti ile gerekçelendirilmesini ve kişiselleştirilmesini olağanüstü dönemlere de taşımaktadır. İHAM’ın bu yaklaşımı, olağanüstü dönemlerin de aslında bir hukuk rejimi olması ve hukuk rejimlerinde bireylerin hak ve 198 Olağanüstü hâl ilanından sonra, Temmuz 2016 ile Aralık 2017 arasında, artan tutuklama ve gözaltı tedbirlerini gösteren grafikler için bkz. İnsan Hakları Ortak Platformu, Olağanüstü Hâl Tedbir ve Düzenlemeleri Güncellenmiş Durum Raporu-Türkiye 11 Ocak 2017 <http://www.ihop.org.tr/wp-content/uploads/2018/01/OHALdurumraporu_31122017.pdf> Erişim Tarihi 02.09.2021. 199 European Commission of Human Rights, Preparatory Work on Article 15 of the European Convention on Human 22 Mayıs 1956 <https://www.echr.coe.int/ LibraryDocs/Travaux/ECHRTravaux-ART15-DH(56)4-EN1675477.pdf > Erişim Tarihi 02.09.2021. 200 Brannigan and McBride v. United Kingdom 17 EHRR 539 (1993), § 43; A. and others v United Kingdom (2009) 49 EHRR, § 173. 201 Alparslan Altan v Turkey, § 146; Mehmet Hasan Altan v Turkey App no 13237/17 (ECHR, 20 March 2018), § 93, 140; Şahin Alpay v Turkey App no 16538/17 (ECHR, 20 March 2018), §§ 77, 119.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1