511 TBB Dergisi 2022 (159) A. Füsun ARSAVA sınırlı şekilde düzenlemektedir. AİHS’nin 36.madde, 2.fıkrası üçüncü tarafların davaya müdahil olmasını “hukukun korunması adına” caiz görmekte ve müdahil olacakları etkilenen kişiler olarak belirlemektedir. 36. madde, 2. fıkranın lâfzı dava taraflarının sivil toplum örgütlerine nazaran AİHM’de müdahil olma bakımından daha tercihli bir konumda olduğunu göstermektedir. Madde hükmünde sözü geçen kişi kavramının gerçek yahut tüzel kişiler arasında müdahil olma konusunda bir ayrım yapmadığı hususunda mutabakat bulunmaktadır. AİHS’nin sistematiği içinde Sözleşme’nin 36. maddesinde yer alan kişi kavramının (34. madde gerçek kişiler ve hükümet dışı kuruluşlar ve kişi grupları arasında açıkça ayrım yapsa da) geniş anlaşılması gerekmektedir. Etkilenme kriteri her ne kadar AİHM uygulamasında ölçü olarak ele alınsa da sınırlandırıcı bir boyut taşımaktadır. Sivil toplum kuruluşlarının koruma amaçları içinde yer alan davalara müdahil olmasına, örgütün amaçlarının etkilenmesi durumunda itiraz edilmemektedir. Şikâyetçinin ve hakkında şikâyet yapılan AİHS tarafı devletin safında AİHS tarafı devletlerin müdahil olma taleplerinde “etkilenme kriteri” prensip olarak sıkı denetlenmemektedir. Münhasıran doğrudan AİHS tarafı devletlerin hukuki durumlarının etkilendiğinin kabul edildiği bireysel başvuru prosedürlerinde ise buna karşılık hukuku koruma adına bir gereklilik bulunmadığına istinaden sivil toplum kuruluş ve birliklerinin davaya müdahil olmasına prensip olarak izin verilmemektedir. Problem teşkil eden bir husus da ulusal seviyede görülen davada taraf olanların müdahil olmak için AİHM’nin şikâyeti hakkında şikâyet yapılan devlete iletmesinden itibaren 12 haftalık süre içinde yapması gerekmesi nedeniyle müdahale taleplerinin akamete uğrama riskidir. Bu durum öngörülen sürenin kısalığı nedeniyle değil, süreyi başlatan koşul olarak şikâyet edilen devletin hükümetine yapılan bildirimi zamanında öğrenememe riskinden ileri gelmektedir. Şikâyetçinin davadaki hasım devletten başka bir üye devletin vatandaşı olması durumunda bu devlete hakkında şikâyet yapılan devletin hükümeti ile paralel tarihte şikâyetin bir kopyası gönderilmektedir.14 Diğer durumlarda etkilenme durumunda olan üçüncü taraf tesadüfen yahut üçüncü bir tarafın yardımı ile sürenin başladığını öğrenmektedir. Silahlar14 Usul Tüzüğü md. 44, fık. 1, a-bendi
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1