61 TBB Dergisi 2022 (159) Tijen DÜNDAR SEZER daki sandalyelerin hangi oranda kadınlara (ya da bir cinsiyete) tahsis edileceğine ilişkin sayısal hedeflerdir.42 Bu hedef yüzde yirmi, otuz, kırk gibi herhangi bir oran olabilir. Rezerve edilen sandalyeler söz konusu olduğunda, oran yerine sayı da belirlenebilir. Bir diğer tanım uyarınca seçimlere yönelik cinsiyet kotaları, parlamento seçimlerine ilişkin olarak kadınlar ya da belirli bir cinsiyet için adaylık, aday adaylığı43 veya temsilci düzeyinde gereken minimum oranı ya da sayıyı belirleyen hukuki düzenleme ile getirilen (yasal) veya siyasi partilerin iradeleriyle (gönüllü olarak/voluntary) ortaya konan önlemlerdir.44 Belirtmek gerekir ki belirli bir oranda cinsiyet kotası konulmasının yanı sıra bazı ülkeler temsilde tam eşitliğin sağlanmasına/pariteye yönelik düzenlemeler yapmıştır.45 Doktrinde, paritenin yüzde elli oranlı kota uygulaması olduğu belirtildiği gibi;46 bu uygulamanın kotadan farklı kendine özgü bir önlem olduğu da ortaya konmaktadır.47 Kanaatimizce parite ya da temsil için yüzde elli oranın belirlenmesi de kota kapsamında yer almaktadır. konulmasında bahsederler. Oysaki liste, kural olarak, nispi temsil sistemi içinde söz konusu olur. Listeli çoğunluk sistemi, adaletsiz sonuçlar doğurduğu için, istisnai olarak uygulanmakla birlikte, bu sistemde de liste söz konusu olur. Tek isimli tek turlu çoğunluk sisteminde ise, liste söz konusu olmayacağından, seçim çevrelerinin bazılarının kadınlara ayrılması söz konusu olur. Bu bağlamda, sadece listeler üzerinden yapılan kota tanımları eksik kalmaktadır. Sadece listeler ve sandalyeler üzerinden yapılan kota tanımı için bkz. Dahlerup Drude-Hilal ZeinaKalandadze Nana-Kandawasvika Nhundu Rumbidzai, Atlas of Electoral Gender Quotas, International IDEA, Stockholm-2013, s. 16. 42 Dahlerup/Hilal/Kalandadze/Kandawasvika/Nhundu, s. 16. 43 Aday adaylığına ilişkin kotalar genellikle siyasi partiler tarafından konulur ve çoğunluk sistemlerinde söz konusu olurlar. Drude Dahlerup, “Electoral Gender Quotas: Between Equality of Opportunity and Equality of Result”, Journal of Representative Democracy, Y. 2007, V. 43, N. 2, (Electoral), s. 82. Çünkü, tek adayın gösterildiği dar bölge çoğunluk sistemleri içinde, bir seçim çevresi içinde adaylara ilişkin kota konulması mümkün değildir. 44 Dahlerup, Electoral, s. 78, 79. 45 Eric Millard, “Constituting Women, The French Ways” in: Baines B.-Rubio Marin R. (Ed.), The Gender of Constitutional Jurisrudence, Cambridge-2004, s. 134; Rodriguez Ruiz Blanca-Rubio Marin Ruth, “The Gender of Representation: On Democracy, Equality and Parity”, International Journal of Constitutional Law, V. 6, N. 2, Y. 2008, s. 287 vd, 313, 314. 46 RainbowMurray, Parties, Gender Quotas and Candidate Selection in France, Great Britain- 2010, s. 1. 47 Fransa’da parite, kotalara alternatif bir sistem olarak önerilmiştir. Bkz. Rodriguez Ruiz/Rubio Marin, s. 287, 292; Millard, s. 134; Noelle Lenoir, “The Representation of Women in Politics: From Quotas to Parity in Elections”, International Comparative Law Review, V. 50, I. 2, Y. 2001, s. 217 vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1