66 Parlamento Seçimlerinde Cinsiyet Kotaları Siyasi partilerin gönüllü olarak koydukları kotalar kural olarak aday listelerine ilişkin olabilir (örneğin, İsveç, Norveç) ya da tek isimli çoğunluk sistemi uygulanıyor ise kadın aday havuzundan kota dahilinde belirli çevrelerden kadın aday gösterilmesi şeklinde karşımıza çıkabilir. (Örneğin, İngiltere). Söz konusu kota türü ile sandalye rezerve edilmez; rezerve sandalye usulü ancak Anayasa ve/veya yasa ile öngörülmektedir. Bununla birlikte, istisnai olarak, Fas’ta -Yüksek Mahkemenin kotalara ilişkin önerilen düzenlemeyi reddetmesinin ardından- 2011 tarihli rezerve sandalyelere ilişkin yasal düzenlemeden önce, siyasi partiler kendi aralarında anlaşarak, özel bir ulusal liste yoluyla 30 sandalyeyi kadınlara ayırmıştı.74 Anayasa ve/veya yasa ile öngörülen kotalarla ülkedeki tüm siyasi partiler için bağlayıcı kurallar getirilmesi ve tüm partilere yönelik yaptırımların uygulanması mümkün iken, siyasi partilerin iç düzenlemeleri ile konan kotalar sadece ilgili parti organları için bağlayıcıdır.75 Bu kota türü söz konusu olduğunda, ülke düzeyinde siyasi partileri bağlayan kurallar ve yaptırımlar bulunmamaktadır.76 Siyasi partilerin gönüllü olarak uyguladıkları kotaların etkili olması için kota öngören siyasi partinin kendi koyduğu kurala uyma konusunda disiplin göstermesi, kurumsallaşma sağlaması ve kadınların/az temsil edilen cinsiyetin seçilebilmesi için ek kurallar getirmesi gereklidir.77 (kadınların desteklenmesi, eğitilmeleri, yüksek kota oranı, listede yer alma sıralarına ilişkin kurallar gibi). Siyasi parti kotaları ağırlıklı olarak Avrupa’da görülmektedir. Kota denilince öncelikle akla gelen İskandinav ülkelerinde gönüllü olarak konulan kotaların ilk örnekleri görülmüştür ve bu ülkelerde kadın mek gerekir ki bu sistem radikal bir kota sistemidir ve genellikle yüzde elli ya da yüzde elliye yakın cinsiyet dengesinin sağlanmasına yol açar. Dahlerup, Quotas, s. 18. Drude Dahlerup, “Comparative Studies of Electoral Gender Quotas”, paper presented at International IDEA Workshop, Lima, Peru, 23-24. 04. 2003, (Comparative), s. 13, https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.493.50 85&rep=rep1&type=pdf. 05.01.2022. 74 Dahlerup/Freidenvall, Gender Quotas, s. 34. 75 Dahlerup /Freidenvall, Gender Quotas, s. 32. 76 Stina Larserud-Rita Taphorn, Designing for Equality, Best Fit, Medium Fit and Non Favourable Combinations of Electoral Systems and Gender Quotas, Sweden-2007, s. 8. 77 Dahlerup/ Hilal/Kalandadze/Kandawasvika Nhundu, s. 29.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1