76 Parlamento Seçimlerinde Cinsiyet Kotaları Bu bağlamda “olumlu eylem”, kota biçimindeki pozitif ayrımcılık önlemlerini de içeren ve daha geniş nitelikte bir kavramdır.129 ABD’de olumlu eylem önlemlerin anayasallığı son derece tartışmalı iken, Kanada’da olumlu eylemin Anayasal dayanağı bulunmaktadır.130 4. Pozitif Eylem131 Biçimi Olarak Kotalar Ağırlıklı olarak Avrupa Hukuku’nda kullanılan pozitif eylem kavramı132 (cinsiyet alanında) ele alındığında, kavramın içeriğinin net olmadığı belirtilmekte ve kavramın tanımına ilişkin farklı görüşler bulunmaktadır. Avrupa Hukuku’nda kavrama ilişkin olarak temelde üç farklı yaklaşımın olduğunu ve üç farklı tanım yapıldığını tespit ettik: Birinci tanım, pozitif eylemi en geniş biçimde ele alır. Bu görüş uyarın129 Pozitif ayrımcılık ve olumlu eylem arasındaki fark ve kotaların pozitif ayrımcılık olarak değil olumlu eylem olarak değerlendirilmesi gereği konusunda bkz. Freidenvall/Dahlerup, Quota Systems, s. 20; Sabbagh, s. 1125, 1126: Olumlu eyleme ilişkin önlemler hukuk sistemleri içinde amaçlanan yararlar, yönelinen gruplar, kaynak alınan hukuk normları, gerekçeler, programların biçimine göre farklılaşmakla birlikte, temel olarak bu önlemler üç biçimde karşımıza çıkmaktadır. 1. Dolaylı olumlu eylem: Açıkça nötr olan ancak dezavantajlı grupların yararı için öngörülen önlemler. 2. Destek programı (outreach): Destek programı, işe alma ya da terfi havuzuna daha çeşitli adayları koyacak önlemleri kapsamaktadır. Burada grup üyeliği sınırlı biçimde göz önüne alınmaktadır. Seçileceklere ilişkin havuz geniş tutulmakta ama seçilme aşamasında ayrıcalık tanınmamaktadır. 3. Pozitif ayrımcılık: Bir kişinin atanması, göreve gelmesi vs. dezavantajlı grup üyesi olması sebebiyle gerçekleşmektedir. Pozitif ayrımcılık ile olumlu eylem kavramları arasındaki nüans farkları için ayrıca bkz. Frances Livingstone Raday, Equality For Women: in Landau E.C., The Status of Women at the Dawn of the Twenty-First Century, France-2001, s. 16; Beatrice Vizkelety, “The Canadian Perspective”, in Landau E.C., The Status of Women at the Dawn of the Twenty-First Century, France-2001, s. 156,162; Maria Böhmer, “Affirmative Action in Germany- Laws, Effects and Perspective” : in Landau E.C., The Status of Women at the Dawn of the Twenty-First Century, France-2001, s. 59 vd; International Perspectives, s. 24, 25; 46. 130 De Vos, s. 64; bkz. Kanada Anayasası’nın bir bölümünü oluşturan Kanada Temel Haklar ve Özgürlükler Şartı, bölüm 15(2); Kanada Yüksek Mahkemesi düzeltici kotaları ve dezavantajlı gruplara yönelik pozitif ayrımcılık tedbirlerini Anayasaya aykırı bulmamıştır. De Vos, s. 66 131 Kavram, Türkçe’ye “pozitif önlem” olarak da çevrilmektedir. Ancak, bu kavram birebir çeviri olmadığı gibi, genel olarak “önlem”, “pozitif önlem” (positive measure) ya da “pozitif eylem önlemleri” (positive action measures) ifadeleri ile karışabilecektir. 132 Bu kavram çeşitli BM belgelerinde de geçmektedir. Avrupa Birliği kapsamında, pozitif eylem öncelikle iş dünyasında kadınların konumunun iyileştirilmesi için ortaya konmuş bir kavramdır. Goran Selanec-Linda Senden, Gender Quotas and Other Positive Action Measures to Ensure Full Equality in Practice between Men and Women, European Network of Legal Experts in the Field of Gender Equality, European Commissıon-2011, (Gender), s.19.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1