220 Şiddet Önleme Çalışmalarına Psikolojik ve Hukuki Bir Bakış II. ŞİDDET İLE İLGİLİ BAZI PSİKOLOJİK VE NÖROBİLİMSEL AÇIKLAMALAR Şiddetin medyada yaygın bir biçimde var olduğuna hiç şüphe yoktur. Haber ve eğlence programlarında dahi şiddet içeriği bol miktarda bulunmaktadır. Gerek realist gerek kurgusal formatlarda, özellikle çocukların zihinlerine nüfuz ederken yetişkin programlarında da bol miktarda şiddet içerikli yayınlara rastlanmaktadır. Yapılan deneysel çalışmalarda şiddet içeren filmlerin, düşük düzey saldırgan özelliğe sahip bireylere göre yüksek düzeyde saldırgan özellikteki bireylerin çok daha fazla ilgilerini çektiği bulunmuştur.22 Aşırı şiddet içeren filmlere maruz kalmanın, üzerinden bir gün geçmiş olsa bile ve hatta açık bir şekilde kışkırtılma olup olmamasından bağımsız olarak, düşmanca ve cezalandırmaya yönelik davranışları artırdığı ifade edilmiştir.23 Benzer şekilde, diğer görsel medya unsurlarının ve bilgisayar/video oyunlarındaki şiddet içeriklerinin, saldırgan davranışları artırdığına yönelik çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Bu konudaki teori ve araştırmalar, bireylerde şiddet içerikli görsellere maruz kaldıktan hemen sonra saldırgan düşüncelerde, olumsuz duygulanımda ve uyarılmada bir artış olduğunu belirtmesiyle birlikte, bu olumsuz etkilerin medya türü, medyadaki şiddete maruz kalma süresi, medya kullanım sıklığı ve bireysel eğilimler gibi faktörlere bağlı olduğuna işaret etmektedir. Gözlem yaparak ve model alma yoluyla öğrenme, bir öğrenme tipi olarak davranışların sergilenmesine açıklama getirmektedir. Çocuklar anne ve babayı izleyerek, gözlemleyerek kendi davranış repertuarını oluşturmakta ve ayrıca çevreden de görerek davranış öğrenmektedir.24 Şiddet içerikli görüntüleri izleyen çocuklar daha sonra farklı bir ortamda gözlendiklerinde, izledikleri şiddet davranışlarını aynı şekilde kendi davranışlarında da sergilemeye başlamaktadırlar.25 Görüldüğü üzere şiddete görsel olarak maruz kalmak, bir nevi kendi döngüsünü 22 Brad J. Bushman, “Moderating Role of Trait Aggressiveness in the Effects of Violent Media on Aggression”, Journal of Personality and Social Psychology, 1995, 69(5), s.955, https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.5.950. 23 Russel G. Geen, Television and aggression: Recent developments in research and theory, In D. Zillmann, J. Bryant, & A. C. Huston (Eds.), LEA’s communication series, Media, children, and the family: Social scientific, psychodynamic, and clinical perspectives, Lawrence Erlbaum Associates, Inc. 1994, s.151 vd. 24 Alper Küçükay, “Suç önleme Stratejileri ve Güvenlik Politikalarına Psikolojik Bir Bakış”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2019, Yıl: 11, Sayı: 38, s.349. 25 Gennaro F. Vito/Jeffrey R. Maahs/Ronald M. Holmes, Criminology Theory, Research, and Policy, Jones and Bartlett Publishers, Sadbury, Massachuttes, 2007, s.4.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1