226 Şiddet Önleme Çalışmalarına Psikolojik ve Hukuki Bir Bakış di duygusal rahatsızlığa yol açtığı ve bu semptomların şiddetin erken uyarı işaretleri olarak görülebileceği ifade edilmiştir.41 Görüldüğü üzere çocukların maruz kaldıkları ailevi ve çevresel etkenler ile birlikte yetiştirme ortamı, şiddet dâhil tüm davranışlar üzerinde oldukça güçlü bir etkiye sahiptir. Çocukların ilişki ağlarında doğal olarak meydana gelen bazı değişimler, biyolojik reaksiyonları normalleştirmek için onarıcı fırsatlar sağlar. Ebeveynlerle yapılandırılmış müdahaleler yoluyla bu fırsatların ortaya çıkarılması ve ilişkilerin şekillendirilmesi de sağlanabilir. Örneğin, ebeveynlerin korkutucu davranışlarını azaltmak, ebeveynlerin bakımını ve eşzamanlı etkileşimlerini artırmak gibi müdahaleler psikolojik olduğu kadar biyolojik olumlu bazı değişimlere yol açmaktadır. Aile içi saldırganlık, şiddet ile sağlıksız ilişkileri -doğal olarak meydana gelen olaylar ve planlı müdahaleler yoluyla- kesintiye uğratan faktörlerin belirlenmesi, psikolojik dayanıklılık anlayışımızı artırmanın bir yolu olarak görülmektedir.42 Bu yaklaşımların yanı sıra son yıllarda şiddet davranışının beyindeki sinirsel bağlantılarını ortaya koyan çok sayıda beyin görüntüleme çalışması yapılmaktadır. Bu çalışmalardan elde edilen bulgular, şiddet içeren davranış ve saldırganlığın özellikle davranışsal kontrol, duygusal düzenleme ve ödül işleme ile ilgili birden fazla beyin bölgesindeki problemler sonucu ortaya çıkabileceğini göstermektedir.43 Ayrıca, tüm bu çalışmalar neticesinde, çocukluk dönemlerinin psikolojik gelişim açısından ne kadar değerli olduğu; bu süreçte yaşanan olumsuzlukların, ihmal ve istismarların şiddet davranışının ortaya çıkmasına zemin hazırladığı anlaşılmaktadır. Bu nedenle şiddet önleme politika ve çalışmalarının bu bağlamda ele alınarak değerlendirilmeler yapılmasının fayda sağlayacağı açıktır. 41 Blair Justice/Rita Justice/Irvin A. Kraft, “Early-Warning Signs of Violence: Is a Triad Enough?”, American Journal of Psychiatry, 1974, 131:4, s.457. 42 Gayla Margolin/Michelle C. Ramos/Adela C. Timmons/Kelly F. Miller/Sohyun C. Han, “Intergenerational Transmission of Aggression: Physiological Regulatory Processes”, Child Dev Perspect, 2016 Mar 1;10 (1): s.15, doi: 10.1111/cdep.12156. Epub 2015 Dec 11. PMID: 26929773; PMCID: PMC4767800. 43 Yaling Yang, Neuroanatomy of Violence and Aggression, P. Sturmey (Ed.), In The Wiley Handbook of Violence and Aggression, 2017, https://doi. org/10.1002/9781119057574.whbva018.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1