228 Şiddet Önleme Çalışmalarına Psikolojik ve Hukuki Bir Bakış Öfke, tamamen normal ve genellikle sağlıklı bir insan duygusudur. Ancak kontrolden çıkıp yıkıcı hale geldiğinde, iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve yaşamın genel kalitesinde birtakım sorunlara yol açıp şiddet davranışını tetikleyebilir. Diğer duygular gibi bu duyguya da fizyolojik ve biyolojik değişiklikler eşlik eder; sinirlenildiğinde, enerji hormonları, adrenalin ve noradrenalin seviyeleri gibi kalp atış hızı ve kan basıncı yükselir. Öfke, tehditlere karşı doğal ve uyarlanabilir bir tepkidir; öfkeyi ifade etmenin içgüdüsel ve doğal yolu kontrollü miktarda tepki vermektir. Öfke yönetiminin amacı, öfkenin yanı sıra diğer farklı olumsuz duyguların neden olduğu fizyolojik uyarılmayı azaltmaktır, zira tepkileri kontrol etmeyi öğrenebilmek mümkündür.46 Öfke kontrol teknikleri ile öfkenin saldırganlık ve şiddet içeren davranışlara yol açmasının önüne geçilebilmektedir. Şefkat; sevgi, muhabbet ve merhametin bir araya gelmesinden oluşur. Bu duygu en çok annelerde bulunur. Ebeveynlerin birçoğunda sevgi hissinin yanında şefkat duygusunun da gelişmesi mühim olmakla birlikte çocukları büyütürken şefkat duygusunun bulunması bilhassa gereklidir. Bu şekilde çocukta da şefkat duygusu gelişir ve şiddet eğilimleri önlenebilir. Empati gelişimi ise bebeklikten itibaren duyguları tanımayla başlayan, “ben ve diğer kişiler” bilincinin oluşması, duyguların öğrenilmesi, ifade edilmesi ve karşısındaki kişinin duygularının farkına varıp anlaşılmasıyla ilerleyen önemli bir süreçtir. Yüksek düzeydeki empatinin hem kadın hem de erkek için şiddete karşı koruyucu bir işlevselliğe sahip olduğu bilinmektedir.47 Düşük düzeydeki empatinin ise anti-sosyal faillerde daha yüksek oranda tekrar bir suç işleme riski ile de ilişkili olduğu anlaşılmıştır.48 46 Charles Spielberger, Controlling anger before it controls you, American Psychological Association, Psychology Topics / Anger, 2005. https://www.apa.org/topics/anger/control#:~:text=The%20goal%20of%20 anger%20management,learn%20to%20control%20your%20reactions, erişim tarihi: 18.09.2021 47 Lisa Broidy/Elizabeth Cauffman/Dorothy L. Espelage/Paul Mazerolle/Alex Piquero, “Sex Differences in Empathy and its Relation to Juvenile Offending”, Violence and Victims, Vol. 18 Issue 5, DOI: 10.1891/vivi.2003.18.5.503. 48 Ángel Romero-Martínez/Marisol Lila/Luis Moya-Albiol, “Empathy Impairments in Intimate Partner Violence Perpetrators With Antisocial and Borderline Traits: A Key Factor in the Risk of Recidivism”, Violence and Victims, Vol. 31 Issue 2, DOI: 10.1891/0886-6708.VV-D-14-00149.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1