248 Hukukçuların Etik Sorumlulukları ve İlkelerin Rolü Elbette doktorluk, gazetecilik, avukatlık gibi çeşitli meslekleri icra eden kişilerin mesleklerinde karşılaştıkları etik sorunları sadece kendileriyle özel ilgi kurarak değerlendirmeleri bu kişilerin her zaman kendi çıkarlarını düşünecekleri anlamına gelmemektedir. Ancak değer atfetme, kişilerin karşılaştıkları etik sorunları kendilerini merkeze alarak değerlendirmelerine dayalıdır. Bu nedenle değer atfetme değerlendirilen her ne ise onun kendi alanı içindeki özel yerini görmeye veya göstermeye elverişli bir değerlendirme tarzı değildir. Kuçuradi’ye göre değer biçme ise değerlendirilen şeyi çeşitli toplumsal ahlak kuralları, ilkeler, standartlar hatta modalardan hareketle ezbere değerlendirmektir. Bu değerlendirme tarzında değerlendirilen her ne ise onun kendi değerini görmek veya bu değeri göstermek yerine onu kurallar, ilkeler gibi hazır ölçütlerden yola çıkarak değerlendirme yapılmaktadır.6 Ancak değer biçme her ne kadar ezbere değerlendirmeye dayalı olsa da Kuçuradi’nin bu değerlendirme tarzında ilkelere yine de yer verilebildiği göz ardı edilmemelidir. Her şeyden önce Kuçuradi ilkeleri bir norm türü olarak ele almaktadır. O, ilkeleri insanın değerinin bilgisinden hareketle türetilen “işkence yapmamak gerekir”, “sözünde durmak gerekir” gibi doğrudan doğruya veya dolaylı olarak yapılan çıkarımlardan oluşturulan yapılması gerekene ilişkin gereklilik önermeleri olarak tanımlamaktadır.7 Kuçuradi’ye göre ilkeler “belirli bir durumda bir insan doğru değerlendirme yapamıyorsa ve elinden geldiği kadar insanın değerine zarar vermemek istiyorsa; ilgili ilkenin dile getirdiği gibi davranırsa, bu değere zarar vermemesini” sağlayabilmektedir.8 Bu nedenle kişilerin mesleklerini icra ederken karşılaştıkları etik sorunlara çözüm ararken onların meslek ilkeleri ile sınırlı kalarak değerlendirme yapmalarını etik bakımdan uygun bulmamaktadır. Meslek ilkeleri değer koruma amacıyla oluşturulmuş oldukları için avukatlık, hâkimlik, doktorluk gibi çeşitli meslekleri icra eden kişilerin kendi mesleklerine yönelik meslek ilkeleri oluşturmaları, bu 6 Kuçuradi, 2013 s. 28. 7 İoanna Kuçuradi, “Normların Bilimsel Temellendirilebilirliği”, Çağın Olayları Arasında, Ayraç Yayınları, Ankara 1997, s. 166-167. 8 İoanna Kuçuradi, Uludağ Konuşmaları: Özgürlük, Ahlak, Kültür Kavramları, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara, 2014, s. 33-34.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1