KADININ İNSAN HAKLARINDAN BİR SAPMA ÖRNEĞİ: ÇİN’DE AYAK BAĞLAMA GELENEĞİ* A DEVIATION EXAMPLE FROM WOMEN’S HUMAN RIGHTS: FOOTBINDING TRADITION IN CHINA Ayşen SEYMEN ÇAKAR** If you have lotus feet, you will marry a Literati, eating bread with meat; If you have large feet, you will marry a blind man, eating bran with chili. A ballad in Zhangde, Henan1 Özet: Ayak bağlama, Han Çinlileri döneminde uygulanmaya başlamış olan, yapılan sargı işlemleri sebebiyle ayak iskeletinin bozularak, ayağın büyümesini engelleyen geleneksel bir işlemdir. Saray içerisinde başlayan bu uygulama, zamanla üst sınıflardan alt sınıflara da geçmiştir. Küçük ayaklar, Çin’de bir soyluluk ve güzellik sembolü olarak nitelendirilmiş ve zamanla iyi bir evlilik yapabilmek için bir şart olarak algılanmıştır. 1600’lü yıllarda, ayak bağlama geleneğinin ortadan kalkması için bazı yasaklar getirilmiş olsa da bu çabalar başarılı olmamıştır. Ayak bağlama geleneği Çin’de 1950’li yıllara kadar varlığını sürdürmüş ve bugün için son bulmuş olan bir gelenektir. Bu geleneğin, Çin’in ataerkil aile yapısı ile ilişkili olduğu söylenmektedir. Ayak bağlama, kadınların hareket yeteneklerini kısıtladığından, onları başka insanların, örneğin annesinin, kayınvalidesinin ya da eşinin yardımına muhtaç hale getirmiştir. Bu uygulama, çalışma alanında da * Bu yazı araştırma ve yayın etiğine uygundur. ** Dr. Öğr. Üyesi, Anadolu Üniversitesi, [email protected], ORCID: 0000-0002-3843-6120, Makalenin Gönderim Tarihi: 03.03.2022, Kabul Tarihi: 10.06.2022 1 “Lotus ayaklarınız varsa, ekmeği etle yiyen bir edebiyatçı ile evleneceksiniz; Büyük ayaklarınız varsa, kepeği biberle yiyen kör bir adamla evleneceksiniz”. Zhangde, Henan’da bir türkü. Bu türkü, ayak bağlama geleneğinin, halk arasında, iyi evlilik yapmak için kullanılan bir araç olduğunu gözler önüne sermektedir. Xinyu Fan ve Lingwei Wu, “The Economic Motives for Foot-binding”, Discussion Paper Series – CRC TR 224, Discussion Paper No. 187, Project A 03, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn- Universität Mannheim, June 2020, https:// www.wiwi.uni-bonn.de/bgsepapers/boncrc/CRCTR224_2020_187.pdf/E.T. 26.05.2021, s. 2.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1