148 ùLkk\HWH <HWkLOL .LşLOHU YH øUadHOHULnLn dHOLşPHVL 6RUXnX hukuki etkisi, süresi ve şikâyetten vazgeçme bahisleri düzenlenirken, CMK’da şikâyetin ne şekilde ve nereye yapılması gerektiği düzenlenmektedir. Kanımızca hukuki niteliği itibariyle bir muhakeme şartı olan şikâyetin CMK’da düzenlenmesi gerekir. Örneğin TCK’da yer alan düzenlemede şikâyetin süresinin ne kadar olduğu ve hangi andan itibaren başlayacağı düzenlenmektedir. Bu hususlar muhakeme hukukuna ilişkindir. Alman hukukunda da konu, hem Alm.CK§77 vd. hem de Alm.CMK§158’de düzenlenirken, öğretide baskın görüş, Alm.CK’daki düzenlenmeye rağmen aslında bir muhakeme şartı olduğu yönündedir.7 Şikâyetin yokluğu hem soruşturmaya hem de kovuşturmaya engel olduğundan şikâyetin bir muhakeme şartı olduğunu söylemek doğru olur.8 Bu şekliyle şikâyet kurumu maddi ceza hukukuna ilişkin değil, şekli ceza hukukuna ilişkindir.9 Şikâyet olmaksızın failin cezalandırılamayacak olması veya şikâyetten vazgeçilmesi halinde dava veya cezanın düşecek olması onu bir maddi hukuk kurumu haline getirmez. Zira şikâyet bir cezalandırma şartı değil muhakeme şartıdır. Şikâyetin varlığı halinde dahi suçun unsurları gerçekleşmemişse fail cezalandırılmaz. Şikâyetin geçerlilik şartları, şikâyetin yetkili kimse tarafından, failin ve fiilin öğrenilmesinden itibaren altı aylık hak düşürücü süre içerisinde, Kanun’un öngördüğü ilgili makamlara yapılmış olmasıdır. Şekil şartı olarak ise şikâyetin yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yapılması gerekir (CMK m.158/5). Çalışmanın kapsamını genişletmemek adına bu koşullardan sadece şikâyete yetkili kimseleri detaylı şekilde incelemeyi uygun gördük. Muhakemesinde Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi, (In Dubio Pro Reo), Ankara 2016, s.137. 7 Roxin Claus/Schünemann Bernd, Strafverfahrensrecht, 28. Auflage des von Eduard Kern begründeten Werkes, Sinzheim 2014, §8, kn.61; Schmidt Eberhard, Lehrkommentar zur Strafprozeβordnung und zum Gerichtsverfassungsgesetz, Teil I: Die rechtstheoretischen und die rechtspolitischen Grundlagen des Strafverfahrensrechts, Göttingen 1964, kn.34; buna karşılık negatif cezalandırma koşulu olduğu yönündeki görüş için bkz. Jens Dallmeyer, BeckOK StGB, v. Heintschel-Heinegg, 51. Edition, §77, kn.1. 8 Devrim Güngör, 5237 ve 5271 sayılı Kanunlar Işığında Şikâyet Kurumu, Ankara 2009, s.29. 9 Bahri Öztürk/Mustafa Ruhan Erdem, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri, Ankara 2020, kn.262; Güngör, s.29; Mahmut Koca/İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2020, s.381. Maddi ceza hukukuna ait bir müessese görüşü, şekli ceza hukukuna ait bir müessese görüşü ve karma görüş için bkz. Ayhan Önder, Ceza Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1989, s.398vd.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1