151 7BB 'HUJLVL .RUa\ '2ö$1 olması ve suçun işlenmesi halinde korunan hukuki değere etkisinin sınırlı kalacak olmasıdır.18 Suçla korunan hukuki değerler, kamusal olanlar ve kişisel olanlar şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutulabilir. Özel kişilerin malvarlığı, vücut dokunulmazlığı, cinsel dokunulmazlık kişisel hukuki değerlere; kamu malları, kamu sağlığı, kamunun güveni kamusal hukuki değerlere örnek olarak gösterilebilir. Bir suçun soruşturulması ve kovuşturulmasının şikâyete bağlı olması için öncelikle koruduğu temel hukuki değerin kişisel nitelikte olması ve kamusal menfaatin daha geri planda kalıyor olması gerekir.19 Eğer kamusal yönü ağır basıyor ise şikâyete bağlı olması yani gerçek bir kişinin iradesine bağlı kılınması mümkün değildir, kamu adına savcılık tarafından resen soruşturulur. Bir başka ifadeyle soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı bir suçtan söz edilebilmesi için suçun mağduru mutlaka bir gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişi20 olmalıdır. Burada hakaret suçu için özel bir parantez açmak gerekir, hakaret suçunda kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç; hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikâyetine bağlıdır (TCK m.131/1). Bu halde suç bir gerçek kişiye karşı işlenmiş olsa da gerçek kişi yanında kamu idaresinin de suçtan zarar gördüğünün kabulü, bu türden nitelikli hakaret suçunun resen soruşturulması ve kovuşturulmasını gerekli kılmıştır. Benzer bir durum uzlaştırma kapsamındaki suçlar için de geçerlidir. Zira uzlaştırmanın mümkün olduğu suçlar esas itibariyle kişisel menfaatlere karşı işlenen şikâyete bağlı suçlardır.21 Kamu tüzel kişilerine karşı işlenen suçlarda uzlaştırma mümkün değildir (TCK m.253/1). 18 “Şikâyet kurumunun varlık nedeni soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçların sadece kendisine karşı suç işlenen kişileri etkilemesi ve dolayısıyla bu suçların soruşturulması ve kovuşturulmasında kamu yararı bulunmaması şeklinde açıklanamaz. Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı suçların işlenmesiyle ortaya çıkan toplumsal zararın kişisel zarardan daha az olduğu sonucuna varılamaz” şeklinde görüş için bkz. Güngör, s.26. 19 Dallmeyer, §77, kn.2; Torsten Schwarz, Rene Sengbusch: Zur Wirksamkeit von Strafanträgen minderjähriger, Verletzter, NStZ 2006, s.674; Barnstorf, s.67. 20 Tüzel kişiler de yetkili temsilcisi aracılığı ile şikâyet hakkını kullanabilir. İştirak etmediğimiz Yargıtay uygulamasında tüzel kişiler suçun mağduru değil suçtan zarar gören olarak kabul edilmektedir. Bkz. YCGK 26.06.2018, E: 2017/11-21, K: 2018/311, www.karararama.yargitay.gov.tr 21 Sadece cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı dahi olsa uzlaştırma kapsamı dışında tutulmuştur (CMK m.253/3).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1