16 .adÕnÕn ønVan +akOaUÕndan BLU 6aSPa gUnH÷L dLn’dH $\ak Ba÷OaPa *HOHnH÷L 4.2. Uygulamanın Sona Erdirilmesinde Hukukun Rolü Ayak bağı uygulamasının sona erdirilmesi amacıyla pek çok hukuki adım atılmıştır. Bu adımlar, uygulamanın sona erdirilmesinde önemli rol oynamakla birlikte, hukuki tedbirlerin yanı sıra sivil toplumun da uygulamanın ortadan kaldırılmasındaki etkisi önemli olmuştur. İnsan haklarına aykırı olmakla birlikte uzun süre uygulanan pek çok gelenek var olmuştur. Bu gelenekler, çoğu zaman ceza kanunlarında açıkça suç olarak düzenlenmekle birlikte, toplumda var olan ahlaki oldukları yönündeki algı sebebiyle sorgulanmadan uygulanmış ve hukuka karşı direnç göstermişlerdir. Bu noktada, son bulmuş bir geleneğin hukuki açıdan incelenmesinin ne gibi bir yararı bulunduğu tartışılabilir. Fakat hemen yukarıda belirtildiği üzere, söz konusu geleneğin bitirilmesinde hukuk etkin bir rol oynamış ise kadına zararlı ve devam eden benzer bazı geleneklerin ortadan kaldırılmasında da benzer adımların izlenmesi fayda sağlayabilecektir. Örneğin ülkemizde halen devam eden başlık parası, berdel, çocuk gelin uygulaması gibi geleneksel uygulamaların sonlandırılmasında geçmiş örneklerin incelenmesi faydalı olacaktır. Ayak bağlama geleneğine karşı, 17. yüzyılın başlarında bir muhalefet başlamıştır. Qing Hanedanı, 1645 yılında, bu geleneği yasaklamak istemişse de başarılı olamamıştır. Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından, 1911 yılında, bu uygulama suç olarak kabul edilerek yasaklanmıştır.44 Ayak bağlama da dahil olmak üzere tüm Han geleneklerini küçümseyen, ayaklarını çözmeyenlere ölüm cezaları uygulayan İmparator Zangxi, 1665’te ayak bağlamayı yasaklamaya çalışmış, ancak üç yıl sonra yasağı Din İşleri Bakanlığı (Ministry of Rites) tarafından kaldırılmıştır. 1847 yılında, ayak bağlama geleneğine karşı çıkarılan Mançu Fermanı yine başarısız olmuştur.45 Bu gelenek 1950’li yıllara kadar sürdürülmüştür. Çin’in bazı bölgelerinde, bu uygulamanın etkilerinin halen devam etmekte olduğu görülmektedir.46 Ayak bağlama uygulamasına karşı ilk örgütlenme, oğulları için ayağı bağlı gelin aramamaya söz veren misyonerler tarafından oluş44 Kapanoğlu, a.g.e., s. 57. 45 Ann Marie Wilson, “How the Methods Used to Eliminate Foot Binding in China can be Employed to Eradicate Female Genital Mutilation”, Journal of Gender Studies, 2013, C: 22, S: 1, s. 19. 46 Kapanoğlu, a.g.e., s. 58.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1