258 *a\UL 0LVOL .ULSWR 9aUOÕkOaUa 1)7 1Rn )XnJLEOH 7RkHnV øOLşkLn 7HOLI +akkÕ 6RUXnOaUÕ veya metin dosyası) IPFS üzerinde saklandığına dair işlem kanıtı blok zincirindeki akıllı sözleşmeye bir javascript kodu olarak iletilir. Blok zincirinde bu talep bir kodla karşılanır ve bu kod NFT’nin akıllı sözleşmesinde saklanır ve buna “mint” kodu adı verilmektedir. Günün sonunda NFT, tokenID olarak adlandırılan, “o” NFT’yi yani tokenı işaret eden bir sayı ve sözleşme adresi olarak adlandırılabilecek, tokenın (NFT’nin) bulunduğu blok zincirindeki (genellikle Ethereum blok zinciri kullanılmaktadır) akıllı sözleşmenin yerini işaret eden bir sayıdan ibaret bir koddur.16 Bu şekilde yaratılan NFT’lere off-chain yani zincir dışı NFT adı verilmektedir. On-chain yani zincir içi NFT’lerde ise müzik, resim, ses veya video dosyaları gibi içerik ve meta veriler, NFT’lerde doğrudan blok zincirine yüklenir; ancak on-chain NFT’lerin hem depolama maliyetlerinin fazla olması hem de yükleme (upload) zorlukları nedeniyle yaygın kullanımı bulunmamaktadır.17 Bu kod, yani NFT, (İngilizcesiyle Non-Fungible Tokens Türkçesiyle Gayri Misli Jetonlar) her şeyden önce misli olmayan birer kripto varlık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kripto varlıklar, kaynağını aldıkları ve IPFS protokolü üzerine yüklenen bir resim, görsel, grafik, video, ses, müzik, metin dosyası gibi verileri temsil etmektedirler. Kripto varlık olması sebebiyle değişitilemezlik, merkeziyetsizlik, geri dönüştürülemezlik gibi özellikleri taşımaktadır. Yani NFT’nin işaret ettiği (ya da NFT’nin temelinde yatan) görüntü, ses, video, metin vb. formattaki blok zincirinde işlem kanıtı bulunan bu dosyanın18 benzersiz ve değiştirilemez olması NFT’leri son derece önemli kılmaktadır. Gayri misli olma yani adına da ilham olan non-fungible özelliği ise benzersiz olmasıdır. Misli olan yani fungible tokenlardan farkı, bir gayri misli jetonun aynısının bulunamaması, tekrar aynısının üretilememesi ve yerine başka bir şey ikame edilememesidir. Gayri misli jetonlara en büyük örnek kripto paralardır. Örneğin 1 Bitcoin, TL ya da USD gibi itibari para birimleriyle ifade edilebileceği ve ikame edilebileceği gibi Ether ya da Link gibi diğer kripto para birimleriyle de ifade edilebilir 16 Andres Guadamuz, “Non-fungible tokens (NFTs) and copyright”, WIPO Magazine, Aralık 2021, Çevrimiçi. https://www.wipo.int/wipo_magazine/en/2021/04/ article_0007.html (Erişim Tarihi: 11.02.2022); Aksoy/Üner, a.g.e., s.1120. 17 Aksoy/Üner, a.g.e., s.1121. 18 Yukarıda ifade ettiğimiz üzere esasında NFT’nin temelinde bulunan dosyalar değil, bu dosyaların IPFS protokolü üzerinde yer aldığına dair işlem kanıtları/ bağlantı adresleri blok zincirine kaydedilmektedir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1