313 7BB 'HUJLVL 6H]HUFan B(.7$ù $OL g='(0ø5 da göz önünde bulundurmak durumundadır. Ayrıca bu müesseseler kural olarak devletlerin rıza ve iradeleri temelinde yargılama yetkisine sahiptirler. Bu bakımdan sözü edilen müesseseler, devletler için bağlayıcı olan kuralları dikkate almak durumunda olmasına rağmen; içtihatlar temelinde devletlere yükümlülük getirme başarısı, istenilen seviyede değildir.16 Ancak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları söz konusu olduğunda; taraf devletler bakımından meselenin daha yakından ele alınması kaçınılmazdır. Bu yönüyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)17 sisteminin, uluslararası teamül hukuku kapsamında değerlendirilmesi oldukça önemlidir.18 Ayrıca uluslararası hukukun kaynakları göz önüne alındığında; insan haklarıyla ilgili bir normun, uluslararası teamül hukuku kuralı olabilme kapasitesi bulunmaktadır. Ancak uluslararası teamül hukukunun, AİHS yargılama hukukundaki rolüne ilişkin literatürde yeterli düzeyde araştırmaların olmadığı söylenebilir. AİHS’te düzenlenen bazı düzenlemelerin farklı bir hukuki zeminde değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Örneğin köleliğin yasaklanması, kanunsuz suç ve cezanın olmaması veya işkence yasağı gibi düzenlemeler bu kapsama girmektedir. Öyle ki sözü edilen yasaklar, sadece AİHS’e taraf olan devletleri değil, Uluslararası Adalet Divanı (UAD)’nin işaret ettiği gibi19 bütün devletleri bağlamaktadır.20 Dolayısıyla AİHS’teki bazı hükümler, uluslararası teamül hukukunun bir parçası olduğundan tüm devletler için bağlayıcı bir niteliğe sahiptir.21 16 Öktem, (2013), s. 25. 17 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) 04 Aralık 1950 tarihinde imzalanmış; 03 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşme, Türkiye tarafından 04 Kasım 1950 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye’nin Sözleşmeyi onaylamasının uygun bulunduğuna dair 6366 sayılı Onay Kanunu, 19 Mart 1954 tarihli, 8662 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Sözleşmenin onay belgeleri, 18 Mayıs 1954 tarihinde Avrupa Konseyi Genel Sekreterliğine depo edilmiştir. Sözleşme Türkiye açısından, 18 Mayıs 1954 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşme’nin güncel metni için bkz. https://www.echr.coe.int/Documents/Convention_TUR.pdf, E.T. 21.06.2022. 18 Thirlway, (2015), s.495-496. 19 ICJ, Barselona Traction (Belgium v. Spain), Judgment of 5 February 1970, para.3233. 20 Öktem, (2013), s.16. 21 Andrew J.Cunningham, , “The European Convention on Human Rights, Customary International Law and The Constitution”, International and Comparative Law Quarterly, 43, 3, 1994, s. 542.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1